Taxonomie van betekenisvol leren van Fink: Fink’s taxonomie
Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 10/december/2023
Herzien op: 01/maart/2025
Redacteur: Marjan de Ruijter
Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.
Inhoudsopgave
- Wat is een taxonomie?
- Wat is Fink’s taxonomie?
- Wat zijn de vier categorieën van fink’s taxonomie?
- Over welke domeinen gaat de taxonomie van Dee Fink?
- Betekenisvol leren en metacognitie
- Betekenisvol leren en constructive alignment
- Wat is betekenisvol leren volgens Fink?
Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in Fink’s Taxonomy of Significant Learning. Vanuit mijn achtergrond als biologie leraar, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën geordend per thema en een groep onderwijsprofessionals waar je je inhoudelijke vragen aan kunt stellen.
1. Wat is een Taxonomie?
Een taxonomie is een classificatiesysteem om leerdoelen te categoriseren in verschillende levels van complexiteit. Het gebruik van een taxonomie is in het onderwijs noodzakelijk om doelen op het juiste niveau te formuleren en op basis daarvan onderwijs vorm te geven, te toetsen en je onderwijs te evalueren. Daarmee is het gebruik van een taxonomie een belangrijke basis in de constructive alignment van je onderwijs. Je gebruikt een taxonomie dus voor het formuleren van een leerdoel op het juiste niveau. Het formuleren van een leerdoel zonder gebruik van een taxonomie kan ertoe leiden dat je een leerdoel op een onjuist niveau stelt. Lees voor meer informatie ook het artikel: ‘Leerdoelen: Een artikel met praktische handvatten en voorbeelden’ In dit artikel ga ik verder in op de taxonomie van Fink. Bekijk voor meer taxonomieën ook de artikelen over: de taxonomie van Bloom, Romiszowki, Miller, Obit, RTTI, SOLO en ERK.
2. Wat is Dee Fink’s taxonomie?
Dee Fink nam het idee van een taxonomie van leren over van Bloom en noemde zijn taxonomie de Taxonomy of Significant Learning (of in het Nederlands de taxonomie van significant of betekenisvol leren). Fink gaf verder zelf invulling aan zijn taxonomie voor leren.
Fink zij hierover: “Ik ontdekte dat veel van de soorten leren die studenten als belangrijk bestempelden, niet gemakkelijk in de taxonomie van Bloom pasten, zelfs als men naar alle drie zijn leerdomeinen verwijst. Daarom heb ik een nieuwe taxonomie gemaakt, een die voortbouwt op Blooms concept van een ‘taxonomie van leren’, maar die enkele echte verschillen kent.“ (bron: www.intentionalcollegeteaching.org) Over de taxonomie van Bloom is een ander artikel te vinden via de kennisbank.
Fink onderscheidt in zijn taxonomie zes elementen van significant leren. Ik loop ze een voor een langs. In de afbeeldingen zie je de twee schematische weergavenvan de taxonomie die in de literatuur gebruikt worden.
Bron: Researchgate.net geraadpleegd op 10/december/2023
Bron: Researchgate.net geraadpleegd op 10/december/2023
3. Wat zijn de vier categorieën van Fink’s taxonomie?
Fink onderscheidt in zijn taxonomie zes elementen van significant leren: Foundational knowledge, Application, Integration, Human dimension, Caring en Learning how to learn. Ik behandel ze in het artikel hieronder een voor een.
Deze video over de finks taxonomie is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/taxonomie-van-betekenisvol-leren-van-fink/
- Foundational knowledge (of in het Nederlands Fundamentele kennis) gaat over het begrijpen en beheersen van informatie en ideeën.
- Wat moeten studenten kunnen begrijpen en onthouden voor de toekomst?
- Welke sleutelideeën of perspectieven moeten studenten kunnen begrijpen?
- Application (of toepassen) betreft het kunnen toepassen van vaardigheden, het overzien van complexe projecten en kritisch en creatief denken.
- Op welke manieren moeten studenten leren denken? Kritisch? Creatief? Probleemoplossend?
- Welke vaardigheden moeten studenten leren?
- Welke complexe problemen moeten studenten leren oplossen?
- Integration (of integreren) gaat om het kunnen koppelen van ideeën aan andere vakgebieden en aan ervaringen uit het dagelijkse leven.
- Welke verbanden moeten studenten herkennen en maken tussen informatie, ideeën, perspectieven in deze module, opleiding, over dit onderwerp?
- Wat is de relatie met hun persoonlijke of professionele leven?
- Human dimension (of de menselijke dimensie) gaat over het kunnen geven van betekenis aan het geleerde voor het persoonlijk leven en voor in de omgang met anderen.
- Wat kunnen of moeten studenten leren over zichzelf?
- Wat kunnen of moeten studenten leren over (de interactie met) anderen?
- Caring (of geven om) is het ontwikkelen van gevoel, interesse en waarden richting een onderwerp.
- Welke veranderingen zijn er van interesses, waarden, overtuigingen of gevoel?
- Learning how to learn (Leren hoe te leren) gaat het om inzicht in de eigen leerstrategieën en het eigen leergedrag, ook wel metacognitie genoemd.
- Met welke manieren van studeren kunnen studenten deze eenheid succesvol afronden?
- Hoe kunnen/moeten studenten voortbouwen op wat ze ontdekken over dit onderwerp?
Dee Fink ontwikkelde zijn taxonomie vanuit het perspectief dat de leerling steeds verandert. De taxonomie van Dee Fink uit 2003 is niet hiërarchisch van aard. Dat is een verschil met veel andere taxonomieën waaronder die van Bloom. Omdat de taxonomie niet hiërarchisch is, wordt er ook niet gesproken over niveaus.
4. Over welke domeinen gaat de taxonomie van Fink?
De taxonomie van Fink gaat ook over meerdere domeinen zoals het cognitieve en het affectieve domein. Dee Fink voegt hier het regulatieve domein aan toe. In de tabel kun je zien welke elementen van de taxonomie bij welk domein behoren.
Voor de volledigheid, het psychomotorisch domein dat je bijvoorbeeld bij Bloom wel terugziet, maakt GEEN onderdeel uit van de taxonomie van Fink.
In de tabel hierboven staan ook een aantal werkwoorden die passend zijn per niveau. Deze werkwoorden zijn handig als je leerdoelen gaat formuleren, zodat je de focus meer kunt leggen op een van de elementen. Op deze manier kun je meer betekenisvolle leertaken ontwerpen. Ook voor het vaststellen van toetsvormen zijn de werkwoorden relevant. Het is belangrijk dat je het doel van je onderwijs toetst en niet ineens op de toets iets anders bevraagt dan de leerlingen tijdens de instructie en tijdens het werken aan de leertaken behandeld hebben. Anders gezegd de constructive alignment van je onderwijs moet kloppen.
5. Betekenisvol leren en metacognitie
Dee Fink legt, zoals eerder genoemd, de nadruk op een veranderende leerling. Daarmee legt Dee Fink, net als in de aangepaste taxonomie van Bloom uit 2001, veel nadruk op de nadruk op de metacognitie (het leren leren). Bekijk voor meer informatie ook het artikel over ‘metacognitie en metacognitieve vaardigheden‘. De cognitieve elementen, Foundational knowledge, Application en Integration komen overeen met de aangepaste taxonomie van Bloom. Je kunt dit goed zien als je de werkwoorden vergelijkt met de werkwoorden uit de aangepaste taxonomie van Bloom.
De afbeelding van de taxonomie die ik eerder liet zien is de originele taxonomie. In de afbeelding hieronder zie je een andere schematische weergave van de taxonomie waarin goed te zien is dat om tot significant leren te komen een breed palet aan elementen uit de taxonomie aan bod moet komen. Significant leren betreft zowel cognitieve vaardigheden (Foundational knowledge, Application en Integration) als affectieve vaardigheden (Human dimension, Caring) en regulatieve vaardigheden (Learning how to learn).
6. Betekenisvol leren en constructive alignment
De ‘constructive alignment’ theorie van Biggs (1996) is een theoretisch model voor het opbouwen van onderwijs. Bekijk voor meer informatie ook het artikel ‘Constructive alignment van John Biggs.
In 2003 ontwierp Dee Fink op basis van het model van constructive alignment een bruikbaar model voor het ontwerpen van cursussen in het hoger onderwijs. Dit model betreft het HBO en ga ik daarom niet helemaal behandelen. Ik noem het omdat het toch kort omdat het van belang is voor het gebruik van de taxonomie van Dee Fink. Ook dit model draait om de samenhang tussen leeractiviteiten, doelstellingen en toetsing, ofwel constructive alignment. Als leraar is het hierbij van belang veel nadruk te leggen op het bevorderen van de complexiteit van onderwijs waarin veel elementen tegelijk terugkomen.
7. Wat is betekenisvol leren volgens Fink?
Dee Fink spreekt van ‘significant learning’ (in het Nederlands betekenisvol leren) en wijst daarbij ook op de ‘duurzaamheid’ van het leren. Het gaat niet alleen om het leren van theorie voor het halen van de toets, maar het gebruik moet breder zijn. Het gaat ook om leerervaringen die bruikbaar zijn in het persoonlijk en het beroepsmatig leven en om het leren van vaardigheden die levenslang gebruikt kunnen worden!
Dee Fink pleit ervoor eerst na te denken over wat je graag zou willen dat de leerresultaten zijn na een langere periode. Bijvoorbeeld één of twee jaar, en vanuit daar terug te redeneren naar wat dat betekent voor de doelstellingen, toetsvormen en leeractiviteiten van de te ontwerpen lesperiode, project of cursus.
Een leven lang lesgeven doen docenten samen.
Al je vragen over onderwijs, leren en lesgeven snel en op een pek beantwoord door
collega’s en andere experts.
‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘