Taxonomie van Romiszowki: Bepaal het niveau van leerdoelen
Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 3/december/2023
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘
Inhoudsopgave
- Wat is een Taxonomie?
- Over welke domeinen gaat de Taxonomie van Romiszowski?
- Wat is de Taxonomie van Romiszowski?
- De Taxonomie van Romiszowski in de Onderwijspraktijk
Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in de Taxonomie van Romiszowki. Vanuit mijn achtergrond als biologie leraar, onderwijskundige en lerarenopleider schijf ik artikelen en maak ik video’s fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën geordend per thema en een groep onderwijsprofessionals waar je je inhoudelijke vragen aan kunt stellen.
1. Wat is een Taxonomie?
Een Taxonomie is een classificatiesysteem om leerdoelen te categoriseren in verschillende levels van complexiteit. Het gebruik van een taxonomie is in het onderwijs noodzakelijk om doelen op het juiste niveau te formuleren en op basis daarvan jouw onderwijs vorm te geven, te toetsen en je onderwijs te evalueren. Je gebruikt een taxonomie dus voor het formuleren van een leerdoel op het juiste niveau. Het formuleren van een leerdoel zonder gebruik van een taxonomie kan ertoe leiden dat je een leerdoel op een onjuist niveau stelt. Lees voor meer informatie ook het artikel: ‘Leerdoelen: Een artikel met praktische handvatten en voorbeelden’ In dit artikel ga ik verder in op de taxonomie van Miller. Bekijk voor meer taxonomieën ook de artikelen over: de taxonomie van Bloom, Romiszowki, Miller, Obit, RTTI, SOLO, ERK en Fink’s Taxonomy.
2. Over welke domeinen gaat de Taxonomie van Romiszowski?
‘Deze video is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/taxonomie-van-romiszowki/‘
De taxonomie van Romiszowski gaat niet alleen over het cognitieve domein maar beslaat zowel het cognitieve domein (het verstandelijk functioneren), het psychomotorische domein (bewust of onbewust bewegen), als het affectieve domein (waarden, houdingen en attitudes). De meeste taxonomieën richten zich op een van deze domeinen. De taxonomie van Romiszowski beslaat al deze domeinen en is daarom geschikt voor elke situatie waarin wordt geleerd. Met name in het beroepsonderwijs wordt de taxonomie van Romiszowski, mede daarom, veel gebruikt.
3. Wat is de Taxonomie van Romiszowski?
Alexander Romiszowski maakt in zijn taxonomie onderscheid tussen kennis en vaardigheden. Onder kennis verstaat hij ‘informatie die is opgeslagen in de hersenen’. Kennis heb je of heb je niet. Onder vaardigheden verstaat hij ‘acties die een persoon uitvoert om een bepaald doel te bereiken’. Vaardigheden ontwikkelen zich door ervaring en oefening. Je kunt dus in meer of mindere mate over een bepaalde vaardigheid beschikken. In de afbeelding hieronder zie je de volledige taxonomie van Romiszowski in een schema.
‘Deze afbeelding is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/taxonomie-van-romiszowki/‘
Zoals gezegd wordt er een onderscheid gemaakt tussen kennis en vaardigheden. Kennis wordt zoals je in de afbeelding kunt zien opgedeeld in feitelijke kennis (hoofdletter F) en begripsmatige kennis (hoofdletter B). Vaardigheden worden zoals je kunt zien ook onderverdeeld. Hier wordt onderscheid gemaakt tussen reproductieve vaardigheden (hoofdletter R) en productieve vaardigheden (hoofdletter P). Even terug naar Kennis
Kennis
Bij feitelijke kennis is het kernwoord ‘herinneren’ of ‘herkennen’. Feitelijke kennis wordt ook in twee categorieën geclassificeerd, namelijk in feiten (kleine letter f) en in procedures (kleine letter p).
Bij begripsmatige kennis is het kernwoord ‘inzicht’. Het gaat hier om eigenschappen of denkbeelden die voorbeelden en tegenvoorbeelden verlangen om hun grens te bepalen. Begripsmatige kennis wordt ook in twee categorieën geclassificeerd, namelijk begrippen (kleine letter b) en principes (kleine letter p). Voor de oplettende kijker, de kleine letter p wordt dus meermaals gebruikt. Romiszowski had er daarom misschien beter een ander woord kunnen kiezen toen hij de taxonomie bedacht, maar zoals je ziet is dat niet gebeurd. Nu naar de vaardigheden.
Vaardigheden
Romiszowski onderscheidt vier vormen van vaardigheden. Let op de vier vormen gaan dus over zowel de reproductieve vaardigheden als de productieve vaardigheden. Het zit dus iets anders in elkaar dan bij kennis. Daarom zie je in de afbeelding ook streepjes en geen pijltjes bij de vaardigheden.
Op elk van de vier vormen van vaardigheden kan dus een onderscheid gemaakt worden tussen reproductieve en productieve vaardigheden:
Reproductieve vaardigheden zijn eenvoudige, repeterende activiteiten, die met weinig of geen planning gepaard gaan. Het gaat meestal om standaardprocedures of regelmatig voorkomende handelingen.
Productieve vaardigheden doen een beroep op de creativiteit en planningsvaardigheden van de leerling; ze gaan gepaard met (complexe) beslissingsvorming op bewust (of onderbewust) niveau. De leerling moet de geleerde informatie spontaan toepassen in nieuwe situaties, waarin niet van tevoren geoefend is. Er moeten dus nieuwe oplossingen voor nieuwe problemen gemaakt worden.
De vier vormen van vaardigheden
Cognitieve vaardigheden (kleine letter c) anders gezegd het denken. Denk hierbij aan intellectuele vaardigheden zoals analyseren, hoofd- en bijzaken kunnen onderscheiden en schematiseren.
Reactieve vaardigheden (kleine letter r), anders gezegd het reageren op de omgeving. Denk hierbij aan gevoelens, attitudes en waarden. Kortom het reageren op mensen, gebeurtenissen en objecten.
Psychomotorische vaardigheden (kleine letters pm), anders gezegd het handelen. Denk hierbij aan lichamelijke vaardigheden als lopen, ruiken en zien.
Interactieve vaardigheden (kleine letter i), anders gezegd het communiceren. Denk hierbij aan interpersoonlijke vaardigheden zoals het vermogen tot communicatie en samenwerking.
4. De Taxonomie van Romiszowski in de Onderwijspraktijk
De codes die je terug ziet komen, neem bijvoorbeeld bp voor principes binnen de begripsmatige kennis, kunnen gebruikt worden als taal voor leraren om spreken en denken vanuit het gewenste gedragsniveau van de leerlingen. Hierdoor is het voor iedereen duidelijk op welk niveau de leerling bezig is. Daarmee wordt het eenvoudiger om de opbouw in complexiteit binnen een curriculum vorm te geven en om fouten in opbouw te herkennen. Het gevolg is een betere opbouw van een leertraject waardoor het leerproces van de leerlingen inzichtelijk is en meer centraal staat.
In onderstaande afbeelding zie je de onderdelen van de taxonomie van Romiszowski met daaronder een aantal werkwoorden die passend zijn per onderdeel. Deze werkwoorden zijn handig als je leerdoelen gaat formuleren op een bepaald niveau. Of als je je afvraagt, welk niveau een al reeds geformuleerd leerdoel eigenlijk heeft. Het overzicht kan ook van pas komen als je lesactiviteiten wil bedenken die aansluiten op het niveau van de leerdoelen. Ook voor het vaststellen van een toetsvorm zijn de niveaus relevant. Heb je bijvoorbeeld een lesdoel op het niveau van begrip geformuleerd dan is het niet passend om de als toetsvorm een adviesrapport te laten schrijven.
‘Deze afbeelding is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/taxonomie-van-romiszowki/‘
Een leven lang lesgeven doen docenten samen.
Al je vragen over onderwijs, leren en lesgeven snel en op een pek beantwoord door
collega’s en andere experts.
‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘