Toetsen met een AUTHENTIEK ASSESSMENT

Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 29 december 2024
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

1. Wat is een authentiek assessment?
2. Wat is het doel van een assessment?
3. Wat zijn de voor- en nadelen van een assessment?
4. Hoe ontwerp ik een authentiek assessment?
5. De stappen van het toetsproces

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in toetsen met een authentiek assessment.

Na het lezen van dit artikel weet je waarvoor je de toetsvorm open vragen kunt gebruiken. Ken je de voordelen en nadelen ervan en ken je de regels voor het opstellen zodat je kunt beginnen met het ontwerpen van je eigen assessment.

Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.

1. Wat is een authentiek assessment?

Het Engelse authentic assessment wordt in de onderwijspraktijk steeds vaker gebruikt. De term komt van de wetenschapper Grand Wiggins die stelt ‘wanneer onze leerdoelen behelzen dat leerlingen moeten schrijven, spreken, luisteren, creëren, denken, onderzoeken en probleem oplossen dan moeten onze toetsen ook van leerlingen vragen om te schrijven, spreken, luisteren, creëren, denken, onderzoeken en probleem oplossen. De term assessment heeft nog geen vast omkaderde definitie. Er wordt in de literatuur gesproken over authentic assessment, performance assessment of authentiek assessment. Dus wanneer je met collega’s over assessments spreekt, zorg dan dat je vooraf afstemt over wat jullie hiermee bedoelen.

In dit artikel hanteer ik de volgende definitie voor een assessment: een toetsvorm waarbij een leerling, in een echte situatie (of simulatie), een zo realistisch mogelijke taak uitvoert. Bijvoorbeeld het beademen van een dummie voor een EHBO examen en de beoordeling van een stage. De toetsvorm past vanwege de complexiteit in de situatie en taak goed bij onderwijsvormen met een meer constructivistisch leertheoretisch gedachtegoed. Assessment toetsen zijn meer betekenisvol. Bekijk voor meer informatie ook het artikel over het constructivisme.

Ik behandel in dit artikel het doel, de voor- en nadelen en als laatste de toetsontwikkeling van een authentiek assessment. 

‘Deze video is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/toetsvorm-authentiek-assessment/‘

2. Wat is het doel van een assessment?

Als eerst het doel; het gaat om een brede variatie toetsmethoden waarmee gedrag wordt uitgelokt om aan de hand daarvan te kunnen beoordelen of complexe hogere orde vaardigheden behaald zijn.

3. Wat zijn de voor- en nadelen van een assessment?

Als tweede de voordelen; een assessment is dus uitermate geschikt om te toetsen of de stof beheerst wordt op een toepassingsniveau ofwel je kunt doelen toetsen die meer eisen van leerlingen. Het is eigenlijk vreemd, en misschien wel onmogelijk, om vast te stellen dat iemand een vaardigheid beheerst op basis van een schriftelijke toets met kennis en begripsvragen. Zelfs een afstudeeropdracht of centraal eindexamen geven een schriftelijke weergave van de onderzoeksvaardigheden of kennis van een leerling en zijn op de eerste plaats bedoeld om het niveau van de leerling te bewijzen niet zijn of haar bekwaamheid voor een activiteit laat staan werk. Scholen of opleidingen die opleiden tot een beroep moeten ook taken toetsen die een beginnend professional moet beheersen. De traditionele onderwijsvorm met toetsen, een afstudeeropdracht en een vrij in te vullen stage die slechts beoordeeld wordt met voldaan of niet voldaan volstaat voor deze opleidingen eigenlijk niet.

In het voortgezet onderwijs kun je nog wel beargumenteren dat deze opbouw en bijbehorende meting juist is, omdat het gaat om de mate waarin de leerlingen slagen in een vervolgopleiding. Ik heb hier overigens mijn vragen bij, er zijn immers een hoop vaardigheden waarvan je mag hopen dat we deze onderwijzen en dat leerlingen deze oppikken in het voortgezet onderwijs en of dat gelukt is komt niet terug in een dergelijk examen. Hier ga ik in dit artikel verder niet op in want het ging mij om een duidelijke uitleg van een assessment. 

Dus verder met de voordelen. Leerlingen ervaren assessments als stimulerend omdat deze meer betekenisvol zijn en aanmoedigen om anders te gaan leren. De leerlingen moeten een diepgaand inzicht hebben van de taken in het assessment en de benodigde kennis en kunde om deze uit te kunnen voeren. Leerlingen hebben al snel door dat het simpelweg uit het hoofd leren van de stof en de procedures niet leidt tot een voldoende en gaan over tot dieper leren. Dit wordt ook wel het backwash effect van toetsing genoemd (crooks 1988; watkins et al. 2005). 

Dit klinkt allemaal geweldig, maar er zijn ook een aantal nadelen. Zo is de beoordeling van een assessment vaak niet erg objectief. Hoe groot de expertise van de beoordelaar ook is. Een tweede expert geeft toch vaak een andere beoordeling. Het verder inkaderen en beschrijven van beoordelingseisen is een veel bedachte oplossing. Dit zorgt ervoor dat het complexe gedrag minder vrij geobserveerd en beoordeeld kan worden, dus is slechts beperkt nuttig. Wat wel goed werkt is het afnemen van meerdere assessments door meerdere beoordelaars. Meerdere meetmomenten zijn nodig om een volledig en betrouwbaar beeld te krijgen van iemand zijn kunnen. De assessment als toets wordt hiermee wel arbeidsintensief. Een goed beoordelingsformat bijvoorbeeld in de vorm van een rubric als onderlegger van de beoordeling kan beoordelaars ook helpen dichter bij elkaar te komen. Een nadeel is ook dat de aanwezigheid van de beoordelaar het gedrag kan verstoren. Dit kan de vorm hebben van een soort toetsangst maar ook het bewust vertonen van gewenst gedrag. Hierdoor kan de beoordeling anders uitpakken.

4. Hoe ontwerp ik een authentiek assessment?

Als derde ga ik in op de Toets ontwikkeling; een aantal regels die je aan kunt houden bij het maken van een Assessment zijn: 

• Voorspel het gedrag; Bedenk vooraf bij het ontwerpen van een assessment na over welk gedrag je wilt zien. Wil je weten of iemand kan autorijden? Laat iemand dan een stuk rijden. Ideaal gezien zijn de doelen al zo geformuleerd dat zij vragen om concreet gedrag. Is dit niet zo, dan zul je deze vertaalslag moeten maken in je beoordelingsinstrument. Zie voor meer informatie het artikel over het opstellen van doelen. 
• Veiligheid; In het geval van autorijden is het verstandig om een auto te nemen met een extra rem aan de kant van de examinator zodat ernstige fouten met gevaarlijke verkeerssituaties vermeden kunnen worden.
• Volledigheid; Denk er in het ontwerp over na welke realistische taken je allemaal wil zien. Welk gedrag je wil zien voordat je iemand bekwaam beoordeeld en hoeveel meetmomenten je hiervoor nodig hebt. 
• Natuurgetrouwheid; weerspiegelt de assessment situatie ook echt de realistische situatie waarin de taak normaal gesproken uitgevoerd moet worden. 
• Specifieke opdracht; ja of nee? Het kan wenselijk zijn om een specifieke opdracht te geven. Hierdoor forceer je dat het gedrag dat je wil zien ook vertoont, wordt. De natuurgetrouwheid gaat hierdoor achteruit. Daarom kan het ook wenselijk zijn om juist geen specifieke opdracht te geven. Het voordeel is dat je natuurgetrouw gedrag kunt observeren. Het nadeel is dat het soms langer duurt voordat specifiek gedrag voorkomt en geobserveerd wordt.
• Heldere Beoordelingseisen; zorg er voor dat de koppeling van de doelen naar beoordelingseisen helder is voor zowel de leerling als de leraar/beoordelaar.
• beoordelingsinstrument; Het gebruik beoordelingsinstrument in de vorm van een observatieformulier of heldere rubriek kan hierbij enorm helpen. 
• Training assessoren; in het doen van een assessment. Het gesprek op basis van casuïstiek zorgt dat de beoordelaars nauwkeuriger worden.

5. De stappen van het toetsproces

Met dit artikel hoop ik je op weg te hebben geholpen in het proces van toetsen met gesloten vragen. Het kiezen van de juiste toetsvorm is een belangrijke stap om ervoor te zorgen dat jouw toets aansluit bij de leerdoelen en een valide meting oplevert. Voor meer informatie over verschillende toetsvormen kun je ook het artikel over het toetsproces stap 3 Toetsvorm kiezen en toetsontwikkeling lezen.

Zoals beschreven omvat het toetsproces meerdere stappen, van het bepalen van de functie tot het nakijken en rapporteren. Wil je meer weten over alle stappen in dit proces? Bekijk dan de bijbehordende artikelen:

• Stap 1: Bepalen van de functie van de toets: Summatief of Formatief
• Stap 2: Toetsdoelen en het opstellen van een Toetsmatrijs
• Stap 3: Toetsvorm kiezen en toetsontwikkeling
• Stap 4: Nakijken, normeren en rapporteren van een toets

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘