SOLO Taxonomie van Collis en Biggs

Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 10/december/2023
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

1. Wat is een Taxonomie?
2. Wat is de SOLO taxonomie?
3. Over welk Domein gaat de SOLO taxonomie?
4. Welke Niveaus heeft de SOLO taxonomie?
5. Solo in de Onderwijspraktijk

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in de SOLO Taxonomie van Collis en Biggs. Vanuit mijn achtergrond als biologie leraar, onderwijskundige en lerarenopleider schijf ik artikelen en maak ik video’s fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën geordend per thema en een groep onderwijsprofessionals waar je je inhoudelijke vragen aan kunt stellen.

1. Wat is een Taxonomie?

Een Taxonomie is een classificatiesysteem om leerdoelen te categoriseren in verschillende levels van complexiteit. Het gebruik van een taxonomie is in het onderwijs noodzakelijk om doelen op het juiste niveau te formuleren en op basis daarvan onderwijs vorm te geven, te toetsen en je onderwijs te evalueren. Daarmee is het gebruik van een taxonomie een belangrijke basis in de constructive alignment van je onderwijs. Je gebruikt een taxonomie dus voor het formuleren van een leerdoel op het juiste niveau. Het formuleren van een leerdoel zonder gebruik van een taxonomie kan ertoe leiden dat je een leerdoel op een onjuist niveau stelt. Lees voor meer informatie ook het artikel: ‘Leerdoelen: Een artikel met praktische handvatten en voorbeelden’ In dit artikel ga ik verder in op de SOLO taxonomie. Bekijk voor meer taxonomieën ook de artikelen over: de taxonomie van Bloom, Romiszowki, Miller, Obit, RTTI, SOLO, ERK en Fink’s Taxonomy.

2. Wat is de SOLO taxonomie?

‘Deze video is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar http://www.eenmeesterinleren.nl/naam-artikel‘

In 1982 publiceerden Kevin Collis en John Biggs het SOLO model in hun boek Evaluating the Quality of Learning. 

SOLO is zoals je in de afbeelding kunt zien een acroniem voor Structure of Observed Lerning Outcomes. De Solo taxonomie kent de vijf niveaus: Pre-­Structural, Uni-Structural, Multi-­structural, Relational en Extended-Abstract. In paragraaf vier ga ik dieper op deze niveaus in.

3. Over welk Domein gaat de SOLO taxonomie?

De SOLO taxonomie gaat over het cognitieve domein en kan dus als alternatief dienen voor andere taxonomieën op het cognitieve domein. De SOLO Taxonomie bestaat zijn vijf hiërarchische niveaus (Biggs & Collis, 1882; Biggs, 1992) die variëren van incompetentie tot expertise (Boulton-Lewis, 1994).

4. Welke Niveaus heeft de SOLO taxonomie?

De vijf niveaus zijn, zoals je in de tabel al kunt zien: Pre-­Structural, Uni-Structural, Multi-­structural, Relational en Extended-Abstract. Ik licht ze onder de tabel één voor één toe.

‘Deze afbeelding is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/solo-taxonomie/‘

• Als eerste Pre­Structural: op dit niveau is niets bekend over het gebied. Dit niveau wordt ook wel Incompetent genoemd. Bijvoorbeeld een leerling die in de geschiedenisles geen enkele reactie geeft wanneer je over het Egyptische rijk, piramides en Cleopatra begint. De leerling heeft geen idee. 
  Typiche gedrag van de leeling op dit niveau is: “Ik weet het niet”, de docent napraten of reageren met een irrelevante opmerking.
• Als tweede Uni-Structural: Op dit niveau is er slechts één relevant aspect is bekend. Bijvoorbeeld een leerling die niet echt reageert op het onderwerp het Egyptische rijk, maar wanneer je over piramides en Cleopatra begint weet de leerling de vorm van een piramide te vertellen. 
  Typiche gedrag van de leeling op dit niveau is: Een vaag of algemeen antwoord geven, enkele termen kennen die relevant zijn voor het onderwerp en niet in staat zijn om de termen uit te leggen wanneer hier om gevraagd wordt. 
• Als derde Multi-structural: op dit niveau zijn er verschillende relevante onafhankelijke aspecten bekend. Bijvoorbeeld een leerling die bij het onderwerp het Egyptische rijk kan opnoemen dat de Nijl in Egypte ligt, dat Cleopatra daar heerste en de vorm van een piramide kent. 
  Typiche gedrag van de leeling op dit niveau lijkt op dat van een bouwvakker zonder bouwtekening. Alle stukjes zijn er, maar hij weet niet hoe ze met elkaar verbonden zijn. Misschien ken je dit gevoel van toen je voor het eerst een Ikea meubels uitpakte en het hele bouwpakket in stukjes op je vloer lag!
• Als vierde Relational: op dit niveau zijn aspecten van kennis geïntegreerd in een structuur. Op dit niveau kan de leerling vertellen dat de Nijl in Egypte lag en voor handel werd gebruikt waardoor de koningin van Egypte genaamd Cleopatra een duur graf kon laten bouwen in de vorm van een driehoek met de naam piramide. Biggs stelt dan ook over het leeren van leerlingen: “Er heeft zich een kwalitatieve verandering in leren en begrijpen voorgedaan. Het is niet langer een kwestie van feiten en details opsommen” (Biggs & Tang, 2007, p. 87).
• ls vijfde en laatste Extended-Abstract: op dit niveau wordt Kennis gegeneraliseerd naar een nieuw domein. De leerling legt op dit niveau ook zelf nieuwe verbanden. Biggs stelt “Het leren gaat dan verder wat is gegeven” (Biggs & Tang, 2007, p. 87). Met andere woorden, leerling kan nieuwe kennis creëren en de kennis die is hebben in meerdere contexten toepassen.
  De leerling legt bijvoorbeeld een verband tussen de rijkdom van Egypte en de aantrekkingskracht die dit heeft op het hedendaagse toerisme. 
  Voorbeelden van gedrag zijn op dit niveau is een leerling die iets dat hij of zij op school geleerd heeft toe te passen in zijn eigen leven (een geheel andere context). Ook een leerling die een theoretische ideeën vormt en dat vervolgens gebruikt om aannames te doen over toekomstige gebeurtenissen. is een voorbeeld van gedrag op dit niveau. 

In de afbeelding hieronder zie je een schematische weergaven van de SOLO taxonomie. Hierin staat het aantal streepjes per niveau voor het aantal aspecten. Zie bijvoorbeeld Uni-Structural. Hier is slechts met één streepje zichtbaar. Het gaat hier dus maar om één relevant aspect dat bekend is bij de leerling. Bij relationeel staan meerdere streepjes die met elkaar in verband. Bij Extended-Abstract zie je dat, de met elkaar verbonden streepjes, ook met een ander construct in verband gebracht worden. 

‘Deze afbeelding is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/solo-taxonomie/‘

5. Solo in de Onderwijspraktijk

Op de afbeelding in deze paragraaf zie je een minder abstracte weergave van het model met daarin de uitleg en werkwoorden bij elk niveau. Deze werkwoorden zijn, net als de werkwoorden uit de eerder getoonde tabel, handig wanneer je leerdoelen gaat formuleren op een bepaald niveau. Ook als je je afvraagt, welk niveau een al reeds geformuleerd leerdoel eigenlijk heeft zijn de werkwoorden handig.
Het overzicht kan dus van pas komen als je lesactiviteiten wil bedenken die aansluiten op het niveau van het leerdoel. Ook voor het vaststellen van een toetsvorm en het evalueren van je onderwijs zijn de niveaus relevant. Wanneer een hele groep leerlingen lager scoort dan verwacht dan is de kans groot dat het rommelt in het niveau van je doelen of de vertaling van je doelen naar je onderwijs en/of de toetsing voor de leerlingen.

‘Deze afbeelding is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/solo-taxonomie/‘

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘