Persoonlijkheidsontwikkelingstheorie van Erik Erikson (deel 3 van 3) – fase 5 en verwarringen

Deze video gaat over de persoonlijkheidsontwikkelingstheorie van Erik Erikson. Meer specifiek zal deze video ingaan op fase 5 van de persoonlijkheidsontwikkeling en de verschillende verwarringen die daarmee gepaard gaan.

Er zijn meerdere video’s in deze serie over persoonlijkheidsontwikkeling. Bijvoorbeeld de video over de ontwikkelingstheorie van Kohlberg, de video’s over de cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget, de video over ecologische systeemtheorie van Bronfenbrenner en de video over seksuele ontwikkeling en morele ontwikkeling.

Aan het einde van deze video heb je inzicht in de verschillende soorten verwarring die adolescenten kunnen ervaren tijdens de identiteitsontwikkeling. Ook geven we voorbeelden van wat jij als docent kunt, zodat je leerlingen die dit soort identiteitsverwarring ervaren, beter kunt helpen met hun proces van persoonlijke ontwikkeling.

De persoonlijkheidsontwikkelingstheorie wordt uitgelegd in drie aparte video’s. De eerste video legde in algemene termen uit waar deze theorie over gaat. In de tweede video doken we dieper in fase 5 zijn theorie, namelijk de identiteitsontwikkeling. Want dat is de fase waarin pubers zich bevinden.

Het wordt aanbevolen dat je de eerste en tweede video over identiteitsontwikkelingstheorie van Erik Erikson bekijkt voordat je deze video bekijkt.

Naast aspecten van identiteit beschrijft Erikson verschillende vormen van verwarring die een rol spelen in de fase van identiteitsverwerking. Verwarring kan optreden van licht tot ernstig. Identiteitsverwarring is niet per se slecht voor de ontwikkeling, jongeren groeien over het algemeen uit hun verwarring en worden sterker en wijzer met de jaren. De verschillende soorten identiteitsverwarring zijn rolfixatie, tijdverwarring, autoriteitsverwarring, werkverlamming, biseksuele verwarring, verlegenheid en waardenverwarring. Ik zal er één voor één dieper op ingaan.

Beginnend met Rolfixatie
Bij rolfixatie maken jongeren geen gebruik van nieuwe mogelijkheden om te experimenteren, dit behoort tot een van de vormen van verwarring omdat experimenteren erg belangrijk is voor de ontwikkeling van je eigen identiteit. Om vragen als “Wie ben ik” te beantwoorden, is het nodig om te experimenteren. Adolescenten met een rolfixatie doen dit dus niet. Als docent kun je groepsactiviteiten organiseren om je leerlingen uit te dagen om op een veilige manier te experimenteren en te ontdekken wie ze zijn, wat ze leuk vinden en waar ze naar streven.

Het tweede type verwarring is tijdverwarring.
Tijdverwarring houdt in dat de adolescent onvoldoende grip heeft op tijd in de breedste zin van het woord. Een adolescent met deze verwarring heeft moeite met plannen, kan niet inschatten hoeveel tijd een activiteit kost, of heeft geen realistisch toekomstbeeld. Als docent kun je leerlingen met tijdsverwarring ondersteunen door ze structuur te geven, feedback te geven op hun planning en door te helpen bij het opstellen van langetermijndoelen om hun visie op de toekomst te helpen verduidelijken.

Tirth Authority-verwarring: Met deze verwarring functioneren adolescenten niet goed in een hiërarchisch systeem omdat ze hun eigen positie en de positie van anderen niet accepteren. Bijvoorbeeld een leerling die niet functioneert op school omdat hij niet naar de docenten luistert en de regels die hem worden opgelegd niet accepteert. Daarom accepteert hij de hiërarchische structuur tussen student en docent niet. Leerlingen met gezagsverwarring kunnen verschillende soorten rollen krijgen, denk er bijvoorbeeld aan om hen een leidende positie te geven van een samenwerkingsgroep, of door samen met de hele klas beslissingen te nemen.

Forth Werkverlamming:
In dit geval is een adolescent niet in staat om zijn eigen werkidentiteit te ontwikkelen, omdat hij het gevoel heeft minderwaardig te zijn en te denken dat hij onvoldoende capaciteiten heeft. Studenten die last hebben van werkverlamming kunnen ondersteund worden door hen: structuur aan te bieden, taken waar ze zich bekwaam in vinden en het benadrukken van hun sterke punten.

Vijfde Biseksuele verwarring:
Deze verwarring ontstaat wanneer adolescenten hun weg vinden in het zich houden aan de normen voor mannelijkheid en vrouwelijkheid. Het gaat over seksualiteit in relatie tot anderen. Jongeren kunnen onzeker zijn over bijvoorbeeld gevoelens die ze hebben die niet passen bij hun visie op mannelijkheid of vrouwelijkheid. Het gedrag dat voortkomt uit deze gevoelens kan anders zijn. Ze kunnen bijvoorbeeld gaan experimenteren op het gebied van seksualiteit, maar het kan ook zijn dat ze gefixeerd zijn op het ontwikkelen of vertonen van typisch mannelijke of vrouwelijke eigenschappen. Ter illustratie: een meisje kan zich provocerend gaan kleden om haar vrouwelijkheid te benadrukken. Als school is het belangrijk om leerlingen die deze verwarring ervaren te ondersteunen. Dit kan door lessen te geven rond de seksuele ontwikkeling in een omgeving waar ideeën en gevoelens openlijk geuit kunnen worden.

Zesde Waardenverwarring: Jongeren zijn niet in staat om de fundamentele waarden en idealen uit de samenleving in hun leven te integreren. Dit kan leiden tot amoraliteit, bijvoorbeeld wanneer een criminele weg wordt vervolgd en wanneer goed en kwaad niet langer goed worden erkend. Een docent moet een gesprek over waarden en normen kunnen aangaan en daarbij luisteren naar wat leerlingen belangrijk vinden.

De zevende en laatste verwarring is verlegenheid.
Verlegenheid komt vaak voor bij jonge volwassenen. Adolescenten die dit ervaren, hebben vaak het gevoel dat ze ongewenste aandacht krijgen van leeftijdsgenoten en volwassenen om hen heen. Leerkrachten op de basisschool organiseren vaak een eindejaarsmusical waar de hele klas enthousiast over is. Als je dit idee zou voorstellen aan een klas van het tweede of derde jaar van het secundair, kan het zijn dat leerlingen door hun verlegenheid minder enthousiast zijn. Ook als je leerlingen voor de klas roept om te rekenen op het bord, kun je wat weerstand ondervinden. Probeer groepsactiviteiten te organiseren, zodat studenten van uw groep geruststelling kunnen zoeken en proberen te vinden waar ze binnen een groep passen. Aanpassen aan groepsnormen kan zorgen voor een gevoel van veiligheid. Dan kan het voor hen makkelijker worden om zelfstandig te presteren voor de klas, bijvoorbeeld bij het geven van een college.

Deze video ging over de persoonlijkheidsidentiteitstheorie van Erikson. In deze video heb ik specifiek gesproken over de soorten verwarring die adolescenten kunnen ervaren tijdens de ontwikkeling van hun identiteit. Om ze allemaal samen te vatten: rolfixatie, tijdsverwarring, autoriteitsverwarring, werkverlamming, biseksuele verwarring, verlegenheid en waardenverwarring. Dit soort identiteitsverwarring is niet per se schadelijk voor de ontwikkeling. Meestal groeien jongeren er op natuurlijke wijze uit en worden ze sterker en wijzer in het proces.
Als docent kun je gillen en studenten helpen bij hun persoonlijke ontwikkeling op basis van de theorie en verwarringen.