Effectieve Leerstrategie – Self-explanation – Leerprocessen Deel 5E

🏷️Titel:
Effectieve Leerstrategie – Self-explanation – Leerprocessen Deel 5E

📋Koppeling met de generieke kennisbasis (GKB)
Domein A- De school als leeromgeving ➝ didactisch handelen van de docent
Subdomein A4 – Leer- en motivatieprocessen
Kernconcept A4.2 – Cognitieve leerstrategieën

🏁Wat komt er aan bod: Intro
De leerling die bij je komt en zegt: Ik kan dit echt niet onthouden en ik heb al zo lang geleerd! Gewoon stampen is meestal een slecht advies. Toch kun je deze leerling eenvoudig verder helpen. Deze video gaat over de leerstrategie self-explanation.

🏁Wat komt er aan bod: Leeruitkomsten
Na het kijken van deze video weet je hoe de leerstrategie self explanation de leerlingen kan helpen in hun leerproces en hoe je deze kunt inzetten in jouw onderwijspraktijk.

💬 De uitleg:
Self- explanation (in het Nederlands ook wel Zelfverklaren genoemd) is het in eigen woorden aan jezelf uitleggen wat je hebt geleerd of wat je aan het leren bent. Zelfverklaren is een reflecterende leerstrategie met twee doelen. Naast onthouden gaat het bij zelfverklaren ook om het begrijpen van de leerstof. Dat uitleggen hoeft niet hardop of aan anderen te zijn, het kan ook gewoon een kleine denkpauze zijn waarin de leerling zichzelf afvraagt:

Zelf verklaren is iets dat leerlingen niet snel doen, zeker niet als ze zelfstandig aan het leren zijn. Dit komt omdat ze dan vaak doelgericht aan het werk zijn en zich focusen op het afmaken van de opdracht zodat zij geen huiswerk hebben of op het laatste moment leren van een toets zodat zij een voldoende halen.
Het leereffect van zelfverklaren is enorm. Bij leerlingen die zelfverklaren is de kans groter dat zij nieuwe oplossingen bedenken, geleerde strategieën sneller goed gebruiken in nieuwe contexten en deze beter onthouden.
Naast het feit dat zelfverklaren een krachtige leerstrategie is, blijkt er een ook relatie te bestaan tussen zelfverklaren en probleemoplossen. Bij leerlingen die zelfverklaren is er een grotere waarschijnlijkheid dat zij, binnen het proces van probleemoplossen, ook daadwerkelijk een oplossingen bedenken. Bekijk voor meer informatie ook de video over Probleemoplossen/problem solving van Polya.
Als leraar kun je leerlingen helpen bij het zelfverklaren. Gebruik uitgewerkte voorbeelden met duidelijke tussenstappen, Leg de nadruk van de les op de aanpak en minder op het juiste antwoord. en organiseer werkvormen die vragen om volledig zelfverklaren. Hierbij leggen de leerlingen volledig zelf uit wat ze aan het leren zijn. Er zijn een verschillende werkvormen die het zelfverklaren van de leerlingen inzetten. In de reeks videos over activerende werkvormen vind je bijvoorbeeld een uitleg over Peer is instruction. Dit is een activerende werkvorm waarbij leerlingen elkaars denkstappen gebruiken als instructie en waarbij zelfverklaren een centrale rol speelt.

🔚 Outro samenvatting:
Self-explanation (in het Nederlands dus Zelfverklaren genoemd) is het in je eigen woorden aan jezelf uitleggen wat je hebt geleerd of wat je aan het leren bent. Zelfverklaren is een reflecterende leerstrategie met twee doelen. Naast onthouden gaat het bij zelfverklaren ook om het begrijpen van de leerstof. Zelf verklaren is iets dat leerlingen niet snel doen als aan het werk zijn. Als leraar kun je leerlingen helpen bij het zelfverklaren. Gebruik uitgewerkte voorbeelden met duidelijke tussenstappen, leg de nadruk van de les op de aanpak en minder op het juiste antwoord en organiseer werkvormen die vragen om volledig zelfverklaren. Hierbij leggen de leerlingen volledig zelf uit wat ze aan het leren zijn.