De werking van de hersenen en hersengebieden – Hersenen en leren Deel 1

🏷️Titel

De werking van de hersenen en hersengebieden – Hersenen en leren Deel 1

📋Koppeling met de generieke kennisbasis (GKB)

Domein A – De school als leeromgeving ➝ didactisch handelen van de docent 

Subdomein A3 – Hersenen en leren
Kernconcepten: A3.1 – Ontwikkeling van de hersenen

🏁Wat komt er aan bod: IntroWelke (sub)onderwerpen worden in deze video behandeld?

Alle onderzoeken over hoe het zou moeten in mijn klas. Het lijkt wel of elke docent hersenwetenschapper moet zijn om zijn werk te doen. Dit is niet nodig maar wat basiskennis is wel handig als beslissingskader. Deze video gaat over de fysische werking van de hersenen en de functie van de verschillende hersengebieden.

🏁Wat komt er aan bod: LeeruitkomstenDe leerdoelen verteld als oplossing voor een probleem dat de kijker ervaart.

Aan het einde van deze video heb je een beeld bij de werking van de hersenen zodat je theorieën die de hersenwerking versimpelen op waarde kunt schatten voordat je ze gaat gebuiken in jou lespraktijk. Ook ken je de verschillende functies van de hersenen en bijbehorende hersengebieden.

🎞️(Optioneel) gaat het om een reeks? Waar gaan de andere video’s in deze serie over?🎞️(Optioneel) Welke voorkennis is er nodig/handig om deze video te bekijken?

Er zijn meerdere video’s over de hersenen en leren. Zoals de video over de werking van het geheugen, de video over de dual-coding theorie, de video over de cognitive load theorie en de video over de Chunking theory. Op de gratis community voor leraren vind je een handig overzicht van alle video’s geordend op thema. Je vind deze community via de link in de beschrijving van deze video.

💬 De uitlegSchrijf hier de uitleg tekst:

De hersenen hebben verschillende gebieden die elk zijn opgebouwd uit miljarden zenuwcellen. Deze zenuwcellen worden ook wel neuronen genoemd. Om de werking van de hersenen te kunnen doorgronden ga ik in deze video eerst in op de werking van de zenuwcellen en de andere onderdelen die daar een rol bij spelen. Dit stuk van de video zit vol met termen maar zonder was de uitleg niet te doen. Ik heb me als ex biologie docent mijn best gedaan. focus op het proces en de plaatjes dan is de video het meest nuttig. na deze uitleg ga ik kort in op de verschillende hersengebieden en hun functie.

Eerst de zenuwcellen. In de afbeelding zie je een schematische tekening van de signaaloverdracht tussen zenuwcellen.

De zenuwcellen hebben aan één kant puntige uitsteeksels genaamd dendrieten. Deze dendrieten ontvangen informatie. Aan de andere kant hebben de zenuwcellen lange uitlopers genaamd axonen. De axonen dragen informatie over.

De dendrieten en axonen van de cellen zitten zoals je op de afbeelding kunt zien niet aan elkaar vast, maar staan met elkaar in verbinding via synapsen. Via deze synapsen kunnen boodschappen tussen zenuwcellen worden doorgegeven. Dit gaat met behulp van kleine stofjes die neurotransmitters heten. Aan het uiteinde van axonen zit het pre-synaptische neuron die de neurotransmitters afgeeft aan de synaptische spleet. En aan het uiteinde van dendrieten zit een post-synaptische neuron met receptoren voor deze neurotransmitters. Er zijn heel veel verschillende neurotransmitters, met allemaal een eigen specifieke receptor. Voorbeelden van neurotransmitters zijn dopamine en adrenaline. Zij geven allemaal een unieke boodschap door, van de ene naar de andere zenuwcel. Daarmee vormen de hersenen een groot netwerk van zenuwcellen die met elkaar in verbinding staan, zodat signalen tussen cellen in hoge snelheid kunnen worden doorgegeven.

Binnen dezelfde zenuwcel moet in de axon het signaal ook snel worden doorgegeven. Daarom zijn de axonen omwikkeld door myeline. Myeline is een geleidende, vetachtige stof die ervoor zorgt dat het signaal tot wel zestig keer zo snel wordt doorgegeven. 

In de hersenen zijn zoals gezegd bepaalde gebieden met een specifieke functie. Grofweg zijn de hersenen zoals je op de afbeelding kunt zien in te delen in de grote hersenen, de kleine hersenen en de hersenstam. 

De hersenstam is de verbinding tussen het ruggenmerg en de grote en kleine hersenen. In de hersenstam worden allerlei lichaamsfuncties gecontroleerd waar je zelf geen invloed op hebt, zoals de ademhaling, de hartslag en je lichaamstemperatuur. 

De kleine hersenen spelen een belangrijke rol bij bewegen. 

De grote hersenen zijn op te delen in twee delen, genaamd hemisferen. De hersenbalk is de verbinding tussen beide hemisferen. De vier gebieden in de beide hemisferen worden kwabben genoemd. In elk van die kwabben worden andere processen aangestuurd. De tabel geeft een overzicht van welke functies er door welk hersengebied worden uitgevoerd. Zo is de wandbeenkwab bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het uitvoeren van zintuiglijke en cognitieve functies zoals: lezen,

rekenen en ruimtelijk inzicht.

Grofweg kan gezegd worden dat meer primaire, fundamentele mentale processen zich in de hersenstam en kleine hersenen bevinden en hogere mentale functies in de grote hersenen.

Tabel 5.1 

Hersengebieden en hun functies.

Hersengebied		Voorbeelden van functie
Hersenstam	Verlengde merg	Het regelen van het hartritme, het slaap- en waakritme en de normale ademhalingssnelheid.
	Hypothalamus	Het reguleren van de lichaamstemperatuur, het onder controle houden van emoties en gedrag en de aanmaak van bepaalde chemische boodschappers (hormonen).
Kleine hersenen		Beweging en emoties.
Grote hersenen	Frontaalkwab (met prefrontale cortex)	Menselijk zelfbewustzijn: problemen oplossen, plannen, spreken, schrijven, intelligentie, concentratie en zelfbeeld.
	Wandbeenkwab	Zintuiglijke en cognitieve functies: lezen, rekenen en ruimtelijk inzicht.
	Achterhoofdskwab	Zien: kleur, licht en beweging.
	Slaapkwab	Taal, geheugen, emotie en gehoor.

Het is belangrijk dat leraren zich realiseren dat de hersenen een complex orgaan zijn en voorzichtig omgaan met het simplificeren van de bestaande kennis. Dit leidt in sommige gevallen tot misconcepties over de hersenen die niet zijn bewezen en zo soms onbedoeld tot een verkeerde onderwijsaanpak leiden. Het is je taak als leraar om theorie en kennis over de hersenen op waarde te schatten voor jouw onderwijspraktijk.

🔚 Outro samenvatting:

Deze video ging over de werking van de hersenen en hersengebieden.

De hersenen hebben verschillende gebieden die elk zijn opgebouwd uit miljarden zenuwcellen, ook wel neuronen genoemd. De zenuwcellen sturen in hoge snelheid signalen door van de ene naar de andere zenuwcel. Daarmee vormen de hersenen een groot netwerk van zenuwcellen die met elkaar in verbinding staan.

In de hersenen zijn bepaalde gebieden met een specifieke functie. De hersenen in te delen in de grote hersenen, de kleine hersenen en de hersenstam. Grofweg kan gezegd worden dat meer primaire, fundamentele mentale processen zich in de hersenstam en kleine hersenen bevinden en hogere mentale functies in de grote hersenen.

Het is belangrijk dat leraren zich realiseren dat de hersenen een complex orgaan zijn en voorzichtig omgaan met het simplificeren van de bestaande kennis. Dit leidt in sommige gevallen tot misconcepties over de hersenen die niet zijn bewezen en zo soms onbedoeld tot een verkeerde onderwijsaanpak leiden.