Differentiëren met het BHV-model van Verbeek

Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 5 december 2024
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

• Wat is het BHV-model?
• Hoe werkt differentiatie met het BHV-model?
  • Stap 1: Instructie en basisstof
  • Stap 2: Formatieve toets
  • Stap 3a: Herhalingsopdracht
  • Stap 3b: Verrijkingsopdracht
  • Stap 4: Summatieve toets
• Waarom werkt het BHV-model goed?
• Tips voor het toepassen van het BHV-model in jouw les!
• Meer weten over differentiatie?

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in het BHV-model van Verbeek.

Differentiëren in de leerstof is een krachtige manier om onderwijs op maat te bieden. Door rekening te houden met de behoeften en niveaus van leerlingen, zorg je ervoor dat iedereen optimaal kan leren. Het BHV-model van Verbeek biedt een gestructureerde aanpak voor differentiatie, waarbij je de leerstof indeelt in basis-, herhalings- en verrijkingsstof. In deze blog ontdek je hoe dit model werkt en hoe je het in jouw lessen kunt toepassen.

Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.

Wat is het BHV-model?

Het BHV-model, ontwikkeld door Verbeek in 1978, is een manier om leerstof op te delen in drie niveaus:

1. Basisstof: De kern van de lesstof die alle leerlingen moeten beheersen.
2. Herhalingsstof: Voor leerlingen die extra oefening nodig hebben om de basisstof goed te begrijpen.
3. Verrijkingsstof: Voor leerlingen die de basisstof al beheersen en klaar zijn voor verdieping of verbreding.

Deze indeling maakt het mogelijk om effectief in te spelen op de verschillen tussen leerlingen, zodat iedereen op zijn of haar eigen niveau kan leren.

‘Deze video over het bhv model is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/bhv-model-verbeek/‘

Hoe werkt differentiatie met het BHV-model?

Het BHV-model biedt een heldere structuur om leerstof op maat aan te bieden. Door de leerstof op te delen in basis-, herhalings- en verrijkingsstof kun je inspelen op de verschillende behoeften van je leerlingen. Hieronder lees je hoe je dit model stap voor stap kunt toepassen in jouw lessen, van gezamenlijke instructie tot aan toetsing. Ik behandel de stappen onder de afbeelding één voor één.

Stap 1: Instructie en basisstof

Start met een gezamenlijke instructie over de basisstof. Zorg ervoor dat alle leerlingen voldoende uitleg en voorbeelden krijgen, zodat ze aan de slag kunnen met een opdracht die de basisstof behandelt. Het is belangrijk dat deze opdracht duidelijk de leerdoelen weerspiegelt die alle leerlingen moeten behalen.

Stap 2: Formatieve toets

Na de opdracht geef je een formatieve toets of beoordeel je een opdracht. Dit helpt om inzicht te krijgen in hoe goed de leerlingen de basisstof beheersen. Gebruik deze toets als een diagnose-instrument om leerlingen in te delen in twee groepen:

• Leerlingen die de basisstof nog niet goed beheersen.
• Leerlingen die de basisstof al goed begrijpen.

Stap 3a: Herhalingsopdracht

Leerlingen die extra oefening nodig hebben, krijgen een herhalingsopdracht. Het is cruciaal dat deze opdracht aantrekkelijk en motiverend is, bijvoorbeeld door een spelelement of een nieuwe context toe te voegen. Vermijd het simpelweg herhalen van dezelfde opdrachten, want dat kan demotiverend werken.

Stap 3b: Verrijkingsopdracht

Leerlingen die de basisstof goed hebben begrepen, kunnen verder met een verrijkingsopdracht. Dit kan een uitdagendere taak zijn die hen aanmoedigt om de stof te verdiepen of te verbreden. Denk hierbij aan onderzoeksvragen, creatieve opdrachten of toepassingen in de praktijk.

Stap 4: Summatieve toets

Sluit de cyclus af met een summatieve toets om te controleren of alle leerlingen de basisdoelen hebben bereikt. Hiermee kun je ook beslissen of je door kunt naar de volgende lesstof. Het is echter niet altijd nodig om cijfers te geven. Een formatieve toets kan in veel gevallen voldoende zijn om het leerproces te monitoren. Wil je weten hoe je hierin een goede afweging kunt maken? Bekijk dan het artikel over summatief en formatief toetsen.

3. Waarom werkt het BHV-model goed?

Het BHV-model sluit aan bij de principes van differentiatie en activerende didactiek. Door de leerstof in te delen in niveaus, stimuleer je elke leerling op een passende manier. Dit model helpt om:

• Leerdoelen te verduidelijken: Leerlingen weten precies wat van hen wordt verwacht.
• Motivatie te verhogen: Opdrachten sluiten aan bij het niveau van de leerling, waardoor succeservaringen worden bevorderd.
• Effectief leren te bevorderen: Leerlingen krijgen precies de ondersteuning of uitdaging die ze nodig hebben.

4. Tips voor het toepassen van het BHV-model in jouw les!

• Plan vooraf: Bepaal de basisdoelen en ontwerp herhalings- en verrijkingsopdrachten voordat je de les geeft.
• Maak opdrachten motiverend: Gebruik speelse elementen of praktische toepassingen om de herhalingsstof aantrekkelijk te maken.
• Varieer in verrijking: Wissel af tussen verdiepende en verbredende opdrachten om ook sterke leerlingen uit te dagen.
• Monitor voortgang: Gebruik formatieve toetsen niet alleen om te beoordelen, maar ook om leerlingen te begeleiden in hun leerproces.

Stichting leerplan ontwikkeling (SLO) heeft een handreiking opgesteld voor docenten en scholen die maatwerk willen bieden (ofwel willen differentiëren) aan de hand van het BHV-model.

5. Meer weten over differentiatie?

Wil je meer leren over hoe je effectief kunt differentiëren in je les? Lees dan ook de artikelen over:

• de verschillende vormen van differentiëren
• Activerende werkvormen
• Datamuur
• Het Hele Taak Eerst-model

Met het BHV-model van Verbeek geef je alle leerlingen de kans om succesvol te leren, ongeacht hun startniveau. Start vandaag nog met het toepassen van dit model en maak jouw lessen effectiever!

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘