Differentiëren met de Datamuur van Fullan: Een Krachtig Hulpmiddel

Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 6 december 2024
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

1. Wat is een datamuur en waarom is het belangrijk?
2. Hoe maak je een datamuur?
   • Stap 1. Verzamel de juiste data
   • Stap 2. Ontwerp de datamuur
   • Stap 3. Analyseer de data
   • Stap 4. Koppel acties aan de datamuur
3. Differentiëren met de datamuur in de praktijk
4. De datamuur als sturingsinstrument bij complexe taken
5. Kenmerken van een effectieve datamuur
6. Hoe maak je de datamuur effectief?
7. Meer leren over datamuren en differentiatie?

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in de Datamuur van Fullan.

De datamuur, bedacht door Michel Fullan in 2009, is een krachtig hulpmiddel om prestaties van leerlingen te analyseren en differentiatie in de klas te bevorderen. Het doel van een datamuur is om leerlingenbehoeften inzichtelijk te maken op basis van data, zoals toetsresultaten, observaties en zelftests. Dit artikel legt uit wat een datamuur is, hoe je deze kunt opzetten en inzetten, en waarom het een waardevolle tool is voor gepersonaliseerd en effectief onderwijs.

Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.

1. Wat is een datamuur en waarom is het belangrijk?

Een datamuur visualiseert leerlingprestaties en maakt het mogelijk om op basis van objectieve gegevens weloverwogen beslissingen te nemen over differentiatie. Het helpt docenten niet alleen om prestaties te volgen, maar ook om instructiegroepen te maken en leerdoelen aan te passen. Het uiteindelijke doel is om onderwijs op maat te bieden en leerlingen zo optimaal mogelijk te laten profiteren van de instructie.

Michel Fullan ontwikkelde de datamuur als een eenvoudig te interpreteren instrument. Door gebruik te maken van kleurcodes, zoals rood voor lage scores, blauw voor gemiddelde scores en groen voor hoge scores, kunnen docenten in één oogopslag zien hoe hun leerlingen presteren.

‘Deze video over de datamuur is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/datamuur-van-fullan/‘

2. Hoe maak je een datamuur?

Het maken van een datamuur vereist een aantal stappen:

Stap 1. Verzamel de juiste data

Zorg voor betrouwbare gegevens, zoals toetsresultaten, observaties of zelftests. Het succes van een datamuur hangt af van de kwaliteit van de data en het meetinstrument. Bepaal vooraf welke leerdoelen en criteria je wilt meten en stem deze af met collega’s.

Stap 2. Ontwerp de datamuur

Visualiseer de data in een overzichtelijk format. Een eenvoudige tabel met kleurcodes kan hierbij helpen. Bijvoorbeeld:

Stap 3. Analyseer de data

Gebruik de datamuur om leerlingen in te delen in instructiegroepen, zoals:

• Instructieonafhankelijk: Leerlingen die verkorte instructie nodig hebben.
• Instructiegevoelig: Leerlingen die basisinstructie nodig hebben.
• Instructieafhankelijk: Leerlingen die verlengde instructie nodig hebben.

Stap 4. Koppel acties aan de datamuur

Gebruik de datamuur om lesplannen aan te passen, bijvoorbeeld door:

Verdiepende of verbredende opdrachten aan te bieden aan instructieonafhankelijke leerlingen.

Extra oefening te bieden aan instructieafhankelijke leerlingen.

3. Differentiëren met de datamuur in de praktijk

Stel, je hebt een groep leerlingen met verschillende resultaten op een toets:

Met deze indeling kun je de lesstof gericht aanpassen. Voor Pieter bied je verlengde instructie aan, terwijl Abbie uitdagendere opdrachten krijgt. Ruben, die twijfelt over zijn plek, kan flexibel schakelen tussen groepen, afhankelijk van zijn behoefte.

4. De datamuur als sturingsinstrument bij complexe taken

In onderwijsvormen zoals het 4C/ID-model en het hele taak eerst-model kan de datamuur dienen als sturingsinstrument. Een voorbeeld uit de biologie:

Tijdens een project over het verteringsstelsel maakten leerlingen een model van het menselijk lichaam. Formatieve beoordelingen werden verwerkt in een Excel-datamuur, waarin leerlingen hun voortgang konden zien. Dit motiveerde hen om actief en zelfstandig aan de slag te gaan. De datamuur gaf inzicht in wie extra begeleiding nodig had en wie klaar was voor verdieping.

5. Kenmerken van een effectieve datamuur

Volgens Sharratt (2016) moet een effectieve datamuur voldoen aan vijf kenmerken:

1. Solide gegevens: Data moet betrouwbaar en relevant zijn.
2. Uniek perspectief: De datamuur biedt inzichten die de docent normaal niet zou hebben.
3. Groei en leren: Het toont niet alleen prestaties, maar ook voortgang.
4. Effectiever onderwijs: Het helpt om het leren van leerlingen te verbeteren.
5. Koppeling met lesplannen: Er is een directe relatie tussen de datamuur en de acties die daaruit voortvloeien.

6. Hoe maak je de datamuur effectief?

Een datamuur wordt pas echt krachtig als je:

• De leerling betrekt: Bespreek samen wat de data betekent en welke stappen nodig zijn.
• Feedback integreert: Geef directe feedback die leerlingen motiveert om verder te werken.
• Flexibel blijft: Pas de instructiegroepen aan op basis van actuele data en behoeften.

7. Meer leren over datamuren en differentiatie?

Wil je meer weten over hoe je een datamuur effectief kunt inzetten in jouw klas? Bekijk dan ook:

• de reeks over leerdoelen en taxonomieën
• summatief en formatief toetsen (in ontwikkeling)
• het flipped mastery model van Bergman en Sams

Met een datamuur kun je eenvoudig inspelen op de verschillende behoeften van je leerlingen en gepersonaliseerd onderwijs bieden. Start vandaag nog en maak het verschil in jouw lessen!

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘