Activerende Werkvorm: De Expert Werkvorm
Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 1 december 2024
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘
Inhoudsopgave
- Wat is De Expert Werkvorm?
- Hoe werkt De Expert Werkvorm?
- Hoe versterk je De Expert Werkvorm met ICT?
- Wat is de Complexe Expert Werkvorm?
- Waarom is De Expert Werkvorm effectief?
- Meer leren over activerende werkvormen?
Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in de activerende werkvorm, de expert werkvorm.
De expert werkvorm is een krachtige activerende didactische aanpak die leerlingen actief betrekt bij het verwerken van complexe informatie. Deze werkvorm stimuleert samenwerking, verdiepend leren en kritisch denken, en is bij uitstek geschikt voor lessen waarbij leerlingen grote hoeveelheden informatie moeten verwerken of een uitdagende opdracht moeten volbrengen. In deze blog ontdek je hoe de expert werkvorm werkt, welke stappen erbij horen, en hoe je ICT kunt inzetten om het proces verder te versterken.
Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.
1. Wat is De Expert Werkvorm?
De expert werkvorm is een methode waarbij leerlingen zich individueel verdiepen in een specifiek deelonderwerp en hun opgedane kennis vervolgens delen met groepsgenoten. Hierdoor wordt iedereen in de groep uiteindelijk “expert” over alle deelonderwerpen. Dit sluit aan bij de principes van activerende didactiek, die gericht is op:
- Het activeren van het leren en denken van leerlingen.
- Het zichtbaar maken van het leren en denken.
- Het doen van iets met de opbrengsten.
- Het benutten van samenwerking tussen leerlingen.
Deze werkvorm vergroot niet alleen de betrokkenheid, maar ook het leerresultaat van leerlingen, omdat kennis actiever wordt verwerkt en beter wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen. Voor een beter begrip van deze principes kun je de artikelen bekijken over:
‘Deze video over de expertwerkvorm is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/activerende-werkvorm-de-expert-werkvorm/‘
2. Hoe werkt De Expert Werkvorm?
De expert werkvorm bestaat uit vier stappen die bijdragen aan een gestructureerd en effectief leerproces:
Stap 1: Voorbereiding
De docent formuleert een complexe centrale vraag of opdracht, die wordt opgedeeld in deelvragen of deelopdrachten. De klas wordt verdeeld in groepen, waarbij het aantal leerlingen per groep overeenkomt met het aantal deelvragen. Bijvoorbeeld: bij vijf deelvragen zijn de groepen ook vijf leerlingen groot.
Stap 2: Zelfstandig inlezen
Elke leerling in een groep krijgt een deelvraag toegewezen en verdiept zich zelfstandig in dit onderwerp. Ze worden de “expert” binnen hun groep op dit specifieke gebied.
Optionele Stap 2B: Uitwisseling tussen experts
Leerlingen met dezelfde deelvraag uit verschillende groepen komen samen om hun kennis te delen en gezamenlijk tot een kwalitatief antwoord te komen. Daarna keren ze terug naar hun eigen groep.
Stap 3: Expertise delen
De experts presenteren hun kennis aan de groepsleden. Dit proces herhaalt zich totdat alle deelvragen zijn behandeld en alle groepsleden alle onderdelen van de opdracht begrijpen. De docent kan dit controleren door willekeurige groepsleden te bevragen.
Stap 4: Test en verantwoording
Elke leerling wordt individueel getest op de volledige centrale vraag. Het is hierbij belangrijk dat leerlingen weten dat ze verantwoordelijk zijn voor het begrijpen van alle deelvragen, niet alleen hun eigen expertise.
3. Hoe versterk je De Expert Werkvorm met ICT?
Met technologie kun je de expert werkvorm effectiever en interactiever maken. Volgens het SAMR-model kan ICT het onderwijs verbeteren of zelfs transformeren. Enkele manieren om dit in te zetten:
- Digitale tests: Gebruik tools zoals Google Forms of Mentimeter om de test in stap 4 digitaal af te nemen. Dit bespaart tijd en biedt direct inzicht in de resultaten.
- Samenvattingen delen: Laat experts hun kennis in stap 2B vastleggen in bijvoorbeeld Google Slides. Deze samenvattingen kunnen in stap 3 eenvoudig worden gedeeld, zodat alle groepsleden toegang hebben tot een visuele weergave van de stof.
- Samenwerking op afstand: Met tools zoals Padlet of Microsoft Teams kunnen leerlingen ook buiten de les samenwerken en hun kennis delen.
4. Wat is de Complexe Expert Werkvorm?
De expert werkvorm kan worden uitgebreid tot een grotere, vakoverstijgende opdracht. Deze complexe variant is vooral geschikt voor onderwerpen waarbij leerlingen kennis moeten integreren in een hele taak. Een voorbeeld hiervan is het 4C/ID-model, dat gebruikmaakt van hele taken voor diepgaand leren.
Voorbeeld: Een vakoverstijgend project op het VMBO
In een project over het bouwen en verkopen van een huis werkten leerlingen samen aan een complex eindproduct. Ze combineerden kennis van economie, Nederlands, wiskunde, CKV en natuurkunde. Leerlingen namen verschillende rollen op zich, zoals:
- Het ontwerpen van een bouwtekening met het elektriciteitsnetwerk.
- Het opstellen van een balans voor de bouwkosten.
- Het maken van een verkoopstrategie en pitch.
Elke groep werkte intensief samen en was verantwoordelijk voor het overdragen van basiskennis aan alle groepsleden. Dit project resulteerde in trots en indrukwekkende eindpresentaties, hoewel de samenwerking ook uitdagingen met zich meebracht.
Let op: Deze complexe variant vereist ervaring met samenwerken, een veilige groepsdynamiek en betrokkenheid van het docententeam.
5. Waarom is De Expert Werkvorm effectief?
De expert werkvorm combineert activerende didactiek met samenwerking en verantwoordelijkheid. Leerlingen leren niet alleen individueel, maar ook van en met elkaar. Het proces maakt kennisdeling zichtbaar en vergroot de betrokkenheid. Door ICT toe te voegen, kun je deze werkvorm nog verder versterken en aanpassen aan de behoeften van jouw leerlingen.
6. Meer leren over activerende werkvormen?
Wil je meer weten over het inzetten van activerende didactiek en de rol van ICT in je lessen? Lees dan ook de artikelen over:
- De voorwaarden voor activerende didactiek
- De vijf sleutelbegrippen van samenwerkend leren
- Het SAMR-model
- Het TPACK-model
Start vandaag nog met De Expert Werkvorm en laat je leerlingen groeien in zelfstandigheid en samenwerking!
Op zoek naar praktische kennis over onderwijs en
een betrokken groep collega’s om samen mee te leren?
“Al je vragen over onderwijs, leren en lesgeven snel en op een pek beantwoord door
collega’s en andere experts”
‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘