SAMR model: ‘voeg een nieuwe dimensie toe aan leren en lesgeven door het Integreren van technologie in leertaken’

Auteur: Basten Berg en Anna Hoogenkamp
Gepubliceerd: 20 november 2024
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

1. Wat is het SAMR-model? 
2. Wat zijn de vier categorieën van SAMR?
   • S = Vervanging
   • A = Versterking
   • M = Verandering
   • R = Herdefiniëring
3. Hoe werkt SAMR in de onderwijspraktijk?
4. Hoe transformeer ik mijn onderwijs?
5. Samenvatting
6. Wat zegt Dr. Ruben Puente Dora zelf zijn SAMR model?

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in het SAMR model van Ruben Puentedura.

Na het lezen van dit artikel heb weet je hoe het SAMR-model in elkaar zit. Je kunt het model gebruiken om technologie effectief te integreren in de onderwijspraktijk onderwijs en je kunt het model inzetten als analyse-instrument om te zien hoe technologie reeds ingezet wordt in je onderwijs.

Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.

1. Wat is het SAMR-model? 

Het SAMR-model is ontwikkeld door Dr. Ruben Puente Dora als een manier voor leraren om te evalueren hoe ze technologie in hun onderwijspraktijk kunnen integreren en hierbij passende leertaken te ontwerpen. 

SAMR is een acroniem voor de de vier catogorieën: 

1. Substitution
2. Augmentation
3. Modification 
4. Redefinition

In het Nederlands vertaald ziet het model er zo uit. De vier catogorieën die samen SAMR vormen worden dan: 

1. S: vervanging
2. A: versterking
3. M: verandering  
4. R: herdefiniëring

Ik leg de categorieën één voor één uit aan de hand van een voorbeeld. Het voorbeeld laat zien hoe een leertaak in de klas kan evalueren door de lens van het model. 

‘Deze video is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/samr-model/‘

2. Wat zijn de vier categorieën van SAMR?

SAMR is een acroniem voor de vier categorieën: Substitution, Augmentation, Modification en Redefinition. Ik licht de categorieën verder toe in de paragrafen onder de afbeelding.

S = Vervanging

Bij vervanging fungeert technologie als een direct hulpmiddel, zonder echte functionele verandering in de taak. Bijvoorbeeld bij creatief schrijven. Wat als je leerlingen een verhaal laat schrijven met behulp van een ouderwedsetypmachine? In dit geval vervangen leerlingen een met de hand geschreven verhaal voor een getypt verhaal, de taak is hetzelfde, zonder echte verandering. 

A = Versterking

Bij versterking vervangt technologie nog steeds, maar met enige functionele verbetering. Wat als je dezelfde creatief schrijven opdracht geeft en leerlingen gebruik laten maken van een tekstverwerker? De leerlingen kunnen dan functies zoals spellingscontrole en opmaaktools gebruiken. De taak van het schrijven van een verhaal is hetzelfde, maar de technologie verbetert de tekst, waardoor het resultaat verbetert. 

M = Verandering

Bij verandering laat de technologie toe dat de taak significante herontworpen wordt. In de schrijfopdracht laat je de  leerlingen nu Google Docs gebruiken om hun verhalen te schrijven. Leerlingen kunnen hun verhalen dan delen met hun medeleerlingen en real-time feedback geven. Hierdoor heeft technologie een significante aangepassing in de oorspronkelijke taak mogelijkgemaakt door het introduceren van samenwerking. 

R = Herdefiniëring

Op het hoogste niveau, van herdefiniëring, laat technologie toe om geheel nieuwe taken te creëren die eerder ondenkbaar waren. Wat als leerlingen hun geschreven verhalen omzetten in multimedia-producties? Na het maken van storyboards, kunnen leerlingen scènes opnemen, clips bewerken en muziek toevoegen. Ze kunnen hun video’s publiceren en feedback ontvangen van andere over de hele wereld. In dit geval herdefinieert technologie de taak van verhalen schrijven omdat deze taak nu ook media-creatie, kritisch denken, samenwerking en communicatie te omvat. 

3. Hoe werkt SAMR in de onderwijspraktijk?

Puente Dora vergelijkt het gebruik van zijn model in de onderwijspraktijk met het beklimmen van een ladder. Het model bevat een gestippelde lijn die de grens aangeeft tussen het gebruik van technologie om leren te versterken en het gebruik van technologie om leren te transformeren. Wanneer technologie het leren transformeert bevordert dit hogere orde denkvaardigheden zoals analyseren, evalueren en creëren. Hierbij wil ik wel benadrukken dat, hoger op de ladder, niet Percé beter is. Neem het jezelf dus niet als doel om zo hoog mogelijk op de ladder te scoren. Sterker nog, als je wil beginnen met het inzetten van technologie is het verstandig om te focussen op de eerste stappen van de ladder. 

4. Hoe transformeer ik mijn onderwijs?

Je kunt SAMR gebruiken om je onderwijsontwerp te transformeren? Puente Dora biedt hiervoor een aantal reflectievragen die je jezelf kunt stellen tijdens het ontwerpen en evalueren van het ontwerp van een leertaak. Ik noem vier van zijn reflectievragen: 

• Wat zal ik winnen door de oudere technologie te vervangen door de nieuwe technologie? 
• Heeft de toepassing verbeteringen aangebracht in de taakprocessen die niet met de oudere technologie konden worden bereikt? 
• Is deze aanpassing, op een fundamenteel niveau, afhankelijk van de nieuwe technologie? 
• Hoe is de nieuwe taak uniek mogelijk gemaakt door de nieuwe technologie?

Het gaat in het model om het besef dat niet alle inzet van technologie gelijk is. SAMR kan je helpen bij het evalueren van je gebruik van technologie en, indien gewenst, het ontwerpen van taken die gericht zijn op hogere orde vaardigheden.

5. Samenvatting

Het SAMR-model is ontwikkeld als een manier voor leraren om te evalueren hoe ze technologie in hun onderwijspraktijk kunnen integreren en hierbij passende leertaken te ontwerpen. Het model kent vier categorieën, SAMR is een acroniem voor de catogorieën: Substitution, Augmentation, Modification of Redefinition. Of in het Nederlands vervanging, verbetering, verandering, herdefiniëring. Ik behandel ze een voor een.

• Bij Vervanging fungeert de technologie als een direct hulpmiddel, zonder echte functionele verandering in de taak.
• Bij versterking vervangt de technologie nog steeds, maar met enige functionele verbetering.
• Bij verandering laat de technologie toe dat de taak significante herontworpen wordt.
• Bij herdefiniëring, laat technologie toe om geheel nieuwe taken te creëren die eerder ondenkbaar waren. 

Het model bevat een gestippelde lijn die de drempel aangeeft waarop je gaat van het gebruik van technologie om leren te versterken naar het gebruik van technologie om leren te transformeren. Leerprocessen transformeren bevordert hogere orde denkvaardigheden, zoals analyseren, evalueren en creëren. Het gaat in het model om het besef dat niet alle inzet van technologie gelijk is. SAMR kan je helpen bij het evalueren van je gebruik van technologie en, indien gewenst, het ontwerpen van taken die gericht zijn op hogere orde vaardigheden.

6. Wat zegt Dr. Ruben Puente Dora zelf zijn SAMR model?

Applying the the SAMR model door Ruben Puentedura

Impact of the SAMR Model door Ruben Puentedura 

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘