Activerende Werkvorm: De Kennisactivatie Quiz

Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 1 december 2024
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

1. Wat is de Kennisactivatie Quiz?
2. Hoe werkt de Kennisactivatie Quiz?
   • Stap 1: Voorbereiding
   • Stap 2: Afname
   • Stap 3: Terugkoppeling
3. Het Gebruik van ICT bij de Kennisactivatie Quiz
4. Meer leren over activerende werkvormen?

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in de activerende werkvorm: de Kennisactivatie quiz

De kennisactivatie quiz is een krachtige activerende werkvorm die vooral geschikt is aan het begin van een les of bij de introductie van een nieuw onderwerp. Het doel van deze werkvorm is om leerlingen te helpen hun voorkennis op te halen, wat cruciaal is voor het opbouwen van nieuwe kennis. Dit artikel legt uit hoe je deze werkvorm inzet, waarom het effectief is, en hoe ICT-tools zoals Google Forms, Socrative en Answergarden de werkvorm kunnen versterken en deze binnen een onderwijsblended of flipped classroom kunt inzetten!

Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.

1. Wat is de Kennisactivatie Quiz?

De kennisactivatie quiz is een vorm van activerende didactiek waarbij leerlingen worden gestimuleerd om actief na te denken over wat ze al weten. Dit helpt hen om nieuwe kennis te koppelen aan bestaande structuren in het geheugen. Activerende didactiek kent vier voorwaarden die terugkomen in deze werkvorm:

1. Het activeert het leren en denken van leerlingen.
2. Het maakt het leren en denken van leerlingen zichtbaar.
3. Jij en je leerlingen doen iets met de opbrengst.
4. Het benut de samenwerking tussen leerlingen.

Door deze voorwaarden worden niet alleen de betrokkenheid en motivatie van leerlingen vergroot, maar ook de kans dat de nieuwe lesstof beter wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen. Voor meer inzicht in deze voorwaarden kun je de artikelen over de voorwaarden voor activerende didactiek, assimilatie en accommodatie, en de werking van het geheugen bekijken.

‘Deze video over de kennisactivatie quiz is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/activerende-werkvorm-kennisactivatie-quiz/‘

2. Hoe werkt de Kennisactivatie Quiz?

De kennisactivatie quiz bestaat uit drie eenvoudige stappen die je direct kunt toepassen in je lespraktijk:

Stap 1: Voorbereiding

De docent maakt een quiz met vragen die relevant zijn voor de lesstof. Dit kunnen zowel open als gesloten vragen zijn. Denk hierbij aan vragen die specifiek gericht zijn op de kernconcepten van de nieuwe les. Gebruik van tevoren zorgvuldig geformuleerde vragen om de voorkennis van leerlingen te activeren.

Stap 2: Afname

De quiz wordt aan het begin van de les afgenomen. Dit kan individueel of in groepjes, afhankelijk van het doel van de les.

• Bij individuele afname krijg je een goed beeld van de voorkennis van elke leerling afzonderlijk.
• Bij groepsgewijze afname inspireren leerlingen elkaar door samen kennis te delen.

De quiz kan analoog (pen en papier, op het bord) of digitaal worden afgenomen. Online tools zoals Google Forms en Socrative zijn hiervoor ideaal.

Stap 3: Terugkoppeling

Directe feedback is essentieel. Dit geeft leerlingen inzicht in de juistheid en bruikbaarheid van hun voorkennis. Zo kunnen zij eventuele misconcepties corrigeren voordat ze aan de nieuwe lesstof beginnen. De docent kan de feedback mondeling geven of, bij gebruik van digitale tools, geautomatiseerde feedback inzetten.

3. Het Gebruik van ICT bij de Kennisactivatie Quiz

Door technologie in te zetten kun je de kennisactivatie quiz effectiever en interactiever maken. Het SAMR-model biedt een framework om te begrijpen hoe ICT het onderwijs kan verbeteren of transformeren. Hieronder bespreken we drie tools die je kunt inzetten:

1. Google Forms

Met Google Forms kun je eenvoudig quizzen maken en afnemen. Je kunt automatische feedback toevoegen, zodat leerlingen direct zien welke antwoorden correct zijn en waarom. Dit bespaart tijd en maakt het proces efficiënter.

2. Socrative

Socrative biedt dezelfde functionaliteit als Google Forms, maar met extra mogelijkheden. Het platform geeft docenten inzicht in welke antwoorden door welke leerlingen zijn gegeven, wat helpt bij het differentiëren. Je kunt direct inspelen op verschillen in voorkennis binnen de klas.

3. Answergarden

Deze tool biedt een unieke aanpak: leerlingen beantwoorden één open vraag, waarna alle antwoorden worden verzameld in een woordweb. Veelvoorkomende antwoorden worden groter weergegeven, wat een visueel overzicht biedt van de collectieve voorkennis. Dit is vooral nuttig bij onderwerpen waarbij brainstormen centraal staat.

4. Meer leren over activerende werkvormen?

Wil je weten hoe je deze en andere werkvormen effectief kunt inzetten in je lessen? Lees dan ook de artikelen over:

• De voorwaarden voor activerende didactiek
• De vijf sleutelbegrippen van samenwerkend leren
• Het SAMR-model
• Het TPACK-model

Start vandaag nog met de kennisactivatie quiz en help jouw leerlingen om met vertrouwen en enthousiasme aan nieuwe lesstof te beginnen!

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘