Docenten overwegen te stoppen vanwege een gebrek aan orde en schoolregels. Hoe zit dat? Teacher Tapp vroeg het aan ruim duizend leraren.

Auteur: Basten Berg
Redacteur: Amber Walraven
Gepubliceerd: 1 september 2024
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

1. Inleiding
2. Wat is Teacher Tapp
3. Op mijn school hebben meerdere collega’s ordeproblemen
4. In welke mate speelt het gedrag van leerlingen een rol in de uitval van leraren?
5. Welke hulp wil je bij ordeverstoring van een collega?
6. Wat doe je als je ordeverstoring signaleert bij een collega?
7. Helpen schoolbrede routines en gedragsregels?
8. Conclusie: hoe nu verder?!

1. Inleiding

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in docentgedrag rondom orde en schoolregels. Zou jij willen dat een collega jouw lokaal binnenkomt om je klas onder controle te krijgen? Teacher Tapp is een app waarin ruim duizend leraren dagelijks een paar vragen beantwoorden en tips over lesgeven ontvangen. Teacher Tapp vroeg honderden docenten naar hun ordeproblemen en regels op hun school. Na het lezen van dit artikel weet je hoe jouw collega’s in Nederland denken over orde problemen en schoolregels en hoe hiermee omgegaan wordt op de scholen waar zij werken.

Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema. Ook ben je dan lid van een groep onderwijsprofessionals waar je je inhoudelijke vragen aan kunt stellen.

2. Wat is Teacher Tapp

In mijn zoektocht naar nieuw, praktische toepasbaar onderzoek over orde en klassenmanagement vond ik op de website van Teacher Tapp ‘de dagelijkse vragenapp voor alle leraren’ honderden antwoorden van collega’s op vragen zoals: 

• Wat wil je dat een collega doet wanneer hij/zij ziet dat jij ordeproblemen hebt? 
• Wat doe je als je ziet dat een collega ordeproblemen heeft?
• Hoe vaak per week heb jij te maken met orde en gedragsproblemen in je les? 

In dit artikel ga ik dieper in op de antwoorden van docenten op vragen rondom orde en wat dit betekent voor jouw onderwijspraktijk. Teacher Tapp is een app waarin duizenden leraren dagelijks een paar vragen beantwoorden en tips over lesgeven ontvangen. Op deze manier professionaliseren deze docenten en dragen ze tegelijkertijd bij aan het grootste landelijke onderzoekspanel in het onderwijs. 

Je ziet in dit artikel dus steeds een tabel met daarboven een vraag. Aan de hand van deze data krijg je zo meer inzicht in de denkbeelden en het gedrag van collega-docenten. 

‘Deze video is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar ‘https://eenmeesterinleren.nl/naam_artikel’

3. Op mijn school hebben meerdere collega’s ordeproblemen

Een voorbeeld van een vraag is: ‘Op mijn school hebben meerdere collega’s ordeproblemen in de klas’. In de afbeelding zie je de resultaten van deze vraag, de datum waarop de vraag gesteld is en de N waarde. (deze N waarde is het aantal docenten dat de vraag beantwoord heeft).

Je ziet dat er in het primair onderwijs (het PO) 49% van de docenten instemt met deze stelling en in het voortgezet onderwijs (het VO) zelfs 79%! Docenten zien dus veel ordeproblemen om zich heen. Deze getallen vond ik toen ik ze zag schokkend hoog. Zeker als je deze getallen in je achterhoofd houdt wanneer je kijkt naar de antwoorden op de vraag..

4. In welke mate speelt het gedrag van leerlingen een rol in de uitval van leraren?

‘In welke mate speelt het gedrag van leerlingen volgens jou een rol in de uitval van leraren?’ In het PO is dit meer dan 56% en in het VO meer dan 61%. Slechts een heel klein percentage in zowel po als vo geeft aan dat het GEEN rol speelt. Er worden dus veel ordeproblemen gesignaleerd en deze problemen hebben volgens docenten een (sterke) invloed op de uitval van leraren. . Er worden dus veel ordeproblemen gesignaleerd en deze problemen hebben volgens docenten een sterke invloed op de uitval van leraren. 

Op de vraag: ‘Ken je op dit moment mensen in jouw omgeving die door het gedrag van hun leerlingen overwegen het onderwijs te verlaten?’ geeft ruim 40% aan één of meerdere collega’s te kennen die vanwege het gedrag van leerlingen het onderwijs wil verlaten. Ook geeft een deel van de docenten aan om deze reden te overwegen zelf het onderwijs te willen verlaten.

Deze aantallen lijken niet zo groot, toch is het belangrijk want 5 of 12% betekent dat 1 op de 10 van jouw collega’s in de docentenkamer met deze gedachten rondloopt. 

Het belang van orde houden en leerlinggedrag wordt door middel van de antwoorden op deze drie vragen snel duidelijk, maar wat doen wij als docenten onderling om elkaar te ondersteunen en welke ondersteuning willen we eigenlijk? 

5. Welke hulp wil je bij ordeverstoring van een collega?

Een groot deel van je collega’s (rond de 70%) zou willen dat, wanneer je bij hen langs loopt en ordeproblemen ziet of hoort je even oogcontact zoekt. Bij een klein deel ben je zelfs direct welkom in de klas om te helpen. Opvallend vind ik dat 14% van de VO-collega’s aangeven het liefst te willen dat je gewoon doorloopt zonder iets te doen. Naar mijn mening is een schoolcultuur waar docenten samen de norm bepalen en elkaar hierin ondersteunen de meest wenselijke en succesvolle formule voor een ordelijk en effectief leerklimaat. Teacher Tapp heeft ook resultaten over welk gedrag jouw collega’s daadwerkelijk vertonen wanneer ze ordeverstoring zien of horen bij hun collega’s,

6. Wat doe je als je ordeverstoring signaleert bij een collega?

Hier zie je wat docenten doen als ze ordeproblemen zien of horen. Deze resultaten komen redelijk overeen met de wens die je in de vorige tabel zag. Ik blijf van mening dat oogcontact zoeken een goed begin is en dat de wens van elke school een gezamenlijke norm zou moeten zijn waarbij het docententeam elkaar ondersteunt in het bewaken van deze norm. 

7. Helpen schoolbrede routines en gedragsregels?

Leraren zijn het er over eens dat het hanteren van dezelfde routines iets is waar leerlingen baat bij hebben en leidt tot orde, rust en regelmaat. Het is hierbij wel de wens om de autonomie van de leraar te behouden en dit staat in gesprekken soms haaks op elkaar. Let wel op dat vaste routines en handelingsvrijheid geen tegenpolen zijn en juist goed hand in hand gaan! Wel is het hiervoor nodig om een open en constructief gesprek tussen collega’s te voeren. Je ziet dan ook dat sommige leraren vinden dat docenten hun werk op geheel eigen wijze moeten kunnen uitvoeren. Met deze uitgangspositie ben ik het vanuit een veilig en ordelijk leerklimaat voor de school als geheel niet eens!

Een zorgelijk gegeven op het VO is het hoge percentage docenten dat aangeeft dat de helft van hun collega’s zich niet houden aan de schoolbrede gedragsregels. Dit is percentage is zorgelijk omdat het voor het neerzetten van een schoolbreed gedragen veilig en ordelijk leerklimaat nodig is dat dit gedragen wordt door een sterke meerderheid binnen het team! 

Een ander probleem is het ontbreken van schoolbrede gedragsregels, ook dit probleem is groter op het VO. Hierdoor wordt het ook lastiger om met het team een veilig en ordelijk leerklimaat neer te zetten binnen de school. Geen gedeelde regels kun je immers ook niet handhaven met het team.

Je ziet in het VO dan ook dat 45% van de collega’s het eens is met de stelling dat hun klassenmanagement bemoeilijkt wordt door het ontbreken of niet handhaven van duidelijke, schoolbrede gedragsregels voor leerlingen! Zij ervaren dagelijks dat hun klassenmanagement bemoeilijkt wordt door gebrek aan gedragsregels. Of de regels er niet zijn, niet bekend zijn bij docenten of niet uitgedragen worden door het management of iets anders wordt hier niet duidelijk. Wel lijkt het dus zinvol om te kijken hoe het beeld van ontbrekende schoolbrede gedragsregels verholpen kan worden. 

8. Conclusie: hoe nu verder?!

Laten we elkaar in de dagelijkse onderwijspraktijk helpen met orde- en gedragsproblemen als we deze zien of horen in elkaars les, op school een cultuur creëren waarbinnen deze hulp gegeven en ontvangen kan worden en op schoolniveau een basis neerzetten van schoolbrede regels zodat zowel leraren als leerlingen kunnen leren in een veilig en ordelijk leerklimaat. 

Dankzij de onderzoeksresultaten van Teacher Tapp en met name de docenten die deelnemen door vragen te beantwoorden was het mogelijk om dit artikel te maken. Voor meer resultaten, leestips voor docenten of om zelf mee te gaan doen aan het onderzoek: download de app op je telefoon! Je vind hem op de website nl.teachtertapp.com of door in de appstore te zoeken op Teacher Tapp. 

Er is een hoop theorie die kan helpen bij het verbeteren van het ordelijke leerklimaat. In de reeks artikelen orde houden en klassenmanagement werk ik een aantal modellen uit.  Bekijk deze artikelen op de kennisbank van Een meester in leren. Voor meer kennis over onderwijs en een groep betrokken collega’s om samen mee te leren, neem een kijkje op de community voor leraren. 

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘