Positive Behavior Support: Het juist toepassen van Beloningssystemen voor Kinderen

Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 25/nov/2023
Redacteur: Gezocht
“Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.”

Inhoudsopgave

1. Wat is Positive Behavior Support (PBS)?
2. Hoe werkt Positive Behavior Support (PBS)?
3. Wat is Positive Behavior Support in het onderwijs?
4. Hoeveel basiselementen heeft Positive Behavior Support?
5. Welke niveaus kent Positive Behavior Support?
6. Wat is een Positive Behavior Support coach?
7. Wat is het effect van Positive Behavior Support?
8. Conclusie: Positive Behavior Support in de klas?

1. Wat is Positive Behavior Support (PBS)?

Positive Behavior Support (PBS) is een op het behaviorisme gebaseerde benadering die zich richt op het systematisch bevorderen van positief gedrag in een onderwijsomgeving. Deze aanpak, ontwikkeld vanuit het gedachtegoed dat gedrag aangeleerd en versterkt kan worden door middel van positieve bekrachtiging, heeft als doel het creëren van een veilige en ondersteunende leeromgeving voor alle leerlingen (Nederlands Jeugd Instituut). Het unieke aan PBS is dat het niet alleen focust op individuele leerlingen, maar een schoolbrede strategie hanteert. Dit betekent dat de principes van PBS geïntegreerd worden in alle aspecten van het schoolleven, van het klaslokaal tot het schoolplein, waarbij leerlingen leren welk gedrag van hen wordt verwacht en hoe dit bijdraagt aan een positieve schoolcultuur. Dit beloningssysteem voor kinderen is niet enkel beperkt tot complimenten of materiële beloningen, maar omvat ook het erkennen van goede daden en gedragingen, wat een diepgaand positief effect heeft op hun sociale en emotionele ontwikkeling. In de lespraktijk zien we dit terug in de manier waarop leraren interactie met leerlingen aangaan, hen aanmoedigen en begeleiden om gewenste gedragingen aan te nemen. Deze aanpak is van cruciaal belang voor het creëren van een leeromgeving waarin elke leerling zich gewaardeerd voelt en de kans krijgt om te groeien.

“Deze afbeelding is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/positive-behavior-support-het-juist-toepassen-van-beloningssystemen-voor-kinderen/”

Er bestaan diverse programma’s die zich richten op het aanpakken van gedragsproblemen bij kinderen op school door het bevorderen van sociaal competent en positief gedrag (zoals het Programma Alternatieve Denkstrategieen(PAD) en het programma “Vreedzame school’. Het programma “Vreedzame school’ is een interventie die de meeste overeenkomsten vertoont met School Wide Positive Behavior Support (SWPBS).

2. Hoe werkt Positive Behavior Support (PBS)?

Positive Behavior Support (PBS) is een op evidence-based aanpak en vind zijn oorsprong in de leertheorie het behaviorisme. de aanpak richt zich op het bevorderen van positief gedrag. Dit systeem benadrukt het belang van het creëren van een veilige en positieve leeromgeving, waarin gedragsverwachtingen duidelijk zijn gedefinieerd en consequent worden toegepast.

De Rol van Behaviorisme in PBS

De principes van het behaviorisme spelen een cruciale rol in PBS. Volgens het behaviorisme wordt gedrag beïnvloed door de omgeving, en kan het aangeleerd of aangepast worden door beloningen of straffen. In de context van PBS betekent dit dat gewenst gedrag wordt aangemoedigd en bekrachtigd, terwijl ongewenst gedrag wordt ontmoedigd door duidelijke consequenties. voor meer informatie over het behaviorisme kun je het uitgebrijde artikel met de titel ‘Het Behaviorisme in de onderwijspraktijk: Een compleet overzicht van alle grondleggers Watson, Pavlov, Skinner, Bandura, en meer‘ lezen.

Beloningssystemen: Een Sleutelcomponent

Een kernaspect van PBS is het gebruik van een beloningssysteem voor kinderen. Dit systeem moedigt leerlingen aan om positief gedrag te vertonen door hen te belonen met complimenten, privileges, of tokens die later ingewisseld kunnen worden voor iets begerenswaardigs. Dit stimuleert niet alleen positief gedrag, maar helpt ook bij het creëren van een ondersteunende en positieve schoolcultuur.

3. Wat is Positive Behavior Support in het onderwijs?

is een strategie gericht op het bevorderen van positief leerlinggedrag door middel van duidelijke gedragsverwachtingen en positieve bekrachtiging. Het benadrukt een proactieve aanpak, geworteld in het behaviorisme, waarbij gewenst gedrag wordt aangeleerd en versterkt via een systematisch beloningssysteem. School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) integreert deze principes schoolbreed, waarbij alle medewerkers betrokken zijn. Dit bevordert een ondersteunende leeromgeving waarin leerlingen zich veilig en gewaardeerd voelen, wat essentieel is voor effectief leren en gedragsontwikkeling.

Stel je een klas voor waar leerlingen weten dat wanneer ze tijdens de les actief deelnemen, ze punten kunnen verdienen. Deze punten kunnen later ingewisseld worden voor extra speeltijd of een keuzeactiviteit op vrijdag. Dit is een praktisch voorbeeld van hoe PBS kan worden toegepast om gewenst gedrag te bekrachtigen.

4. Hoeveel basiselementen heeft Positive Behavior Support?

Positive Behavior Support (PBS) is een benadering die zijn wortels heeft in het behaviorisme, en zich richt op het bevorderen van gewenst gedrag bij kinderen binnen onderwijsinstellingen. Een essentieel onderdeel van deze strategie is het beloningssysteem voor kinderen, wat helpt bij het vormen van positief gedrag. PBS bestaat uit zes basiselementen:

1. Duidelijke Gedragsverwachtingen: Dit begint met het vaststellen van gemeenschappelijke waarden zoals respect, veiligheid en verantwoordelijkheid. In elke ruimte van de school – klaslokalen, gangen, schoolplein – worden deze verwachtingen duidelijk gemaakt en gevisualiseerd. Dit zorgt ervoor dat leerlingen altijd weten wat er van hen verwacht wordt.
2. Aanleren van Gedrag: Net zoals academische vakken, wordt gewenst gedrag structureel geoefend en herhaald. Dit helpt leerlingen te begrijpen hoe zij het verwachte gedrag in praktijk kunnen brengen.
3. Bekrachtiging van Gewenst Gedrag: Om positief gedrag te stimuleren, ontwikkelt de school een beloningssysteem, gebruikt door alle medewerkers. De focus ligt op een verhouding van vier positieve bekrachtigers tegenover één correctie, meestal in de vorm van complimenten.
4. Consequenties voor Ongewenst Gedrag: Als leerlingen niet voldoen aan de gedragsverwachtingen, volgen er duidelijke, consequente reacties. Deze consistentie is cruciaal voor effectieve gedragsmanagement.
5. Samenwerking School, Ouders en Zorg: Een uniek aspect van PBS is de samenwerking tussen school, ouders en zorginstellingen. Ouders worden actief betrokken bij het onderwijs en de gedragsontwikkeling van hun kind.
6. Data-gedreven Besluitvorming: Gedrag wordt schoolbreed geregistreerd en geanalyseerd. Dit biedt inzicht in gedragspatronen en helpt bij het maken van geïnformeerde beslissingen over interventies.

Elk van deze elementen speelt een vitale rol in het creëren van een positief schoolklimaat waarin alle leerlingen kunnen floreren. Door de principes van het behaviorisme te integreren in een gestructureerd beloningssysteem, biedt PBS een krachtig kader voor positieve gedragsontwikkeling bij kinderen.

5. Welke niveaus kent Positive Behavior Support?

Positive Behavior Support (PBS), geworteld in het behaviorisme, ontvouwt zich over drie essentiële niveaus, elk gericht op een specifieke doelgroep binnen de onderwijscontext. Ik licht de niveaus onder de afbeelding verder toe.

“Deze afbeelding is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/positive-behavior-support-het-juist-toepassen-van-beloningssystemen-voor-kinderen/”

TIER 1 – De School (Groen niveau): Hier ligt de focus op het gehele leerlingenbestand, ongeveer 85-92%. Het doel is het creëren van een uniforme en positieve leeromgeving. Dit wordt gerealiseerd door schoolbrede waarden en gedragsverwachtingen te stellen, waarmee het fundamentele gedrag voor alle leerlingen duidelijk wordt gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan een beloningssysteem voor kinderen dat consistent wordt toegepast in alle klassen, waardoor gewenst gedrag wordt gestimuleerd.

TIER 2 – De Afzonderlijke Groepen (Geel niveau): Dit niveau, betreffende 7-10% van de leerlingen, richt zich op groepen die extra ondersteuning nodig hebben. Deze leerlingen hebben mogelijk moeite met het internaliseren van de schoolbrede verwachtingen. Groepsgerichte interventies en kleinere beloningssystemen voor kinderen worden hier ingezet. Een voorbeeld kan zijn het inzetten van kleine groepsdiscussies of workshops om specifieke sociale vaardigheden te oefenen.

TIER 3 – Individuele Leerlingen (Rood niveau): Ongeveer 3-5% van de leerlingen valt onder dit intensieve zorgniveau. Deze leerlingen vertonen significant afwijkend of uitdagend gedrag en hebben individuele ondersteuning nodig. Hier kan men denken aan één-op-één sessies met een PBS-coach, waarbij gebruik wordt gemaakt van gepersonaliseerde strategieën en beloningssystemen om positieve gedragsveranderingen te bewerkstelligen.

Door deze gelaagde aanpak kan PBS effectief inspelen op de diverse behoeften van leerlingen. Het vormt een holistische benadering die niet alleen gedragsproblemen vermindert, maar ook een veiligere en positievere leeromgeving creëert, waarin elke leerling kan floreren.

6. Wat is een Positive Behavior Support coach?

De Positive Behavior Support (PBS) coach is essentieel in het implementeren van PBS in scholen. Deze coach, deskundig in behaviorisme en beloningssystemen voor kinderen, werkt samen met leraren, personeel en ouders om een positieve schoolcultuur te bevorderen. Ze helpen bij het opstellen en communiceren van gedragsverwachtingen en ontwerpen effectieve beloningssystemen. Deze systemen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit tokens of punten die ingewisseld kunnen worden voor kleine beloningen. De PBS-coach speelt ook een cruciale rol in het observeren, beoordelen en aanpassen van de PBS-interventies om de effectiviteit te garanderen.

7. Wat is het effect van Positive Behavior Support?

Positive Behavior Support (PBS), gegrond in het behaviorisme, creëert een leeromgeving waarin gewenst gedrag wordt bekrachtigd door middel van een beloningssysteem voor kinderen. Dit systeem helpt bij het vormen van positieve gedragsnormen en vermindert gedragsproblemen. Volgens een studie uit Noorwegen, hoewel er in Nederland nog geen specifieke effectstudies zijn uitgevoerd, blijkt PBS effectief in het verminderen van probleemgedrag, vooral in scholen met een hoog aantal gedragsproblemen.

In de praktijk merken leraren dat PBS bijdraagt aan een positieve schoolcultuur en een afname van storend gedrag in de klas. Dit leidt niet alleen tot een betere leeromgeving maar ook tot een toename van de effectieve leertijd. Door de nadruk te leggen op positieve bekrachtiging, zoals complimenten en tokens voor goed gedrag, worden leerlingen gemotiveerd om de schoolwaarden te volgen en zich sociaal wenselijk te gedragen. Dit beloningssysteem voor kinderen is een essentieel onderdeel van PBS en helpt bij het opbouwen van een constructieve, respectvolle en veilige schoolomgeving.

In de lespraktijk zien leraren dat de implementatie van PBS leidt tot een duidelijke afname van gedragsincidenten en een verbetering in de algemene gedragshouding van leerlingen. Door deze positieve veranderingen zijn leraren beter in staat om zich te richten op hun kernactiviteit: onderwijzen, wat bijdraagt aan betere leerresultaten en een positievere schoolervaring voor alle betrokkenen.

8. Conclusie: Positive Behavior Support in de klas?

Als leraar kunt je PBS dagelijks in uw klas inzetten door te beginnen met eenvoudige, maar effectieve stappen. Maak duidelijk welk gedrag je verwacht van uw leerlingen en veranker deze verwachtingen in dagelijkse routines. Gebruik positieve bekrachtiging, zoals complimenten of kleine beloningen, om gewenst gedrag te stimuleren. Dit helpt niet alleen bij het managen van de klas, maar bevordert ook een positief leer- en werkklimaat.

Bij het toepassen van PBS is het belangrijk om consequent te zijn. Reageer op een voorspelbare manier op zowel positief als negatief gedrag. Dit biedt leerlingen duidelijkheid en structuur, wat essentieel is voor hun ontwikkeling en welbevinden.

Door ouders en verzorgers bij dit proces te betrekken, versterkt je het effect van PBS. Communiceer regelmatig met hen over de voortgang en betrek ze bij het beloningssysteem. Zo creëert je een consistent kader, zowel op school als thuis.

Inzetten van PBS helpt om een ondersteunende, motiverende en veilige leeromgeving te creëren, wat niet alleen ten goede komt aan de leerlingen, maar ook aan uw eigen werkplezier en effectiviteit als leraar.

“Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!”