De PDCA-cyclus: ‘Het meest gebruikte model voor gestructureerd onderwijs evaluatie’ 

Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 15 november 2024
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

1. Wat is de PDCA cyclus
2. Waar staat PDCA voor?
3. Wie heeft PDCA bedacht?
4. Wat zijn de 4 stappen van de PDCA cyclus?
5. Hoe maak je een PDCA cirkel?
6. Waarom PDCA in het onderwijs?

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in PDCA-cyclus van Shewhart en Deming.

Na het lezen van dit artikel ben je in staat zijn om de PDCA-cyclus uit te leggen en toe te passen in je werk als leraar om je onderwijsontwerp te verbeteren.

Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.

1. Wat is de PDCA cyclus

De PDCA-cyclus is een methode om problemen op te lossen en verbeteringen aan te brengen in een proces. In de onderwijspraktijk wordt de PDCA-cyclus gebruikt om het onderwijsontwerp cyclisch te verbeteren. Het model wordt ook gebruikt als ontwerpmodel, maar van oorsprong is het daar niet voor bedacht.

In dit artikel zal ik eerst ingaan op de grondleggers van de PDCA cyclus de stappen van toelichten. Daarna ga ik nog kort in op het gebruik van de cyclus in de onderwijspraktijk.

‘Deze video is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar ‘https://eenmeesterinleren.nl/naam_artikel’

2. Waar staat PDCA voor?

De PDCA-cyclus staat voor [Plan-Do-Check-Act] en is afgeleid van de originele PDCA-methode welke stond voor [Plan-Do-Check-Adjust].

3. Wie heeft PDCA bedacht?

De eerste versie van de PDCA is ontwikkeld door Walter Shewhart. Deze is later doorontwikkeld door Edwards Deming. Hoewel Shewhart en Deming beiden een grote bijdrage hebben geleverd aan het succes van de PDCA-cyclus, is de methode voornamelijk afgeleid van het originele van Shewhart. Daarom wordt is de PDCA-cyclus ook bekend onder de naam de Kwaliteitscirkel van Deming.

4. Wat zijn de 4 stappen van de PDCA cyclus?

Dan nu de vier stappen van de PDCA-cyclus.

1. P = de ‘plan-fase’ waarin je, je raadt het al, een plan maakt. Hierbij stel je jezelf de vraag: wat is het doel van de verandering in mijn onderwijs en hoe ga ik dit bereiken?
2. D = de ‘do’-fase’ ga je aan de slag met de verandering van je onderwijs.
3. C = de ‘check’-fase’ evalueer je of het onderwijs het beoogde doel behaald heeft en of er verbeterpunten zijn.
4. A = de ‘act’-fase’ pas je het onderwijs aan op basis van de resultaten van de check-fase. 

5. Hoe maak je een PDCA cirkel?

Er zijn ook uitgebreidere versies van het model die meer stappen bevatten en daarmee wat meer handvatten bieden voor het doorlopen van de cyclus. Bijvoorbeeld deze veelgebruikte versie waarin zeven stappen onderscheiden worden. Ik licht ook deze even toe.

1. Probleemdefinitie: Het identificeren en duidelijk omschrijven van een probleem of vraagstuk dat verbetering behoeft, bijvoorbeeld een achterblijvende leerprestatie bij bepaalde leerlingen.
2. Actuele situatie: Het verzamelen van relevante gegevens en informatie over de huidige onderwijssituatie om een beter inzicht te krijgen in de aard en omvang van het probleem, zoals het analyseren van leerresultaten en observaties in de klas.
3. Oorzaak en gevolganalyse: Het grondig onderzoeken van de oorzaken achter het probleem en het identificeren van de mogelijke gevolgen ervan, bijvoorbeeld door te kijken naar onderliggende factoren zoals leermethoden, omgevingsfactoren of betrokkenheid van leerlingen.
4. Oplossingen: Het ontwikkelen van mogelijke oplossingen om het geïdentificeerde probleem aan te pakken, zoals het introduceren van nieuwe onderwijsmethoden, extra ondersteuning bieden aan leerlingen of het aanpassen van het curriculum.
5. Resultaten: Het uitvoeren van een proef met de gekozen oplossing en het verzamelen van gegevens om de effectiviteit ervan te meten, bijvoorbeeld door het vergelijken van leerprestaties voor en na de implementatie van de oplossing.
6. Standaardisatie: Indien de resultaten positief zijn, wordt de oplossing geformaliseerd tot een standaard aanpak die breed toegepast kan worden in het onderwijs om soortgelijke problemen aan te pakken. 
7. Evaluatie en bijstellen: Het regelmatig evalueren van de standaardaanpak en, indien nodig, aanpassingen maken op basis van nieuwe inzichten of veranderingen in de onderwijsomgeving, om de effectiviteit en efficiëntie van het onderwijsproces te verbeteren.

6. Waarom PDCA in het onderwijs?

Zoals je kunt zien bestaat de PDCA-cyclus uit verschillende stappen die je kunt volgen om problemen op te lossen en verbeteringen aan te brengen in een proces. 

De PDCA-cyclus helpt om doelgerichter te werken en om stapsgewijs te verbeteren. Het geeft je de mogelijkheid om tijdig bij te sturen als het onderwijsontwerp niet het gewenste resultaat oplevert. Door cyclische te werken draagt het gebruik van de PDCA-cyclus bij aan een efficiëntere en effectievere onderwijspraktijk. De meeste onderwijsontwerp modellen zoals het DA model en reflectiemodellen zoals het kirkpatrick-model van onderwijs evaluatie zijn cyclische van aard en zorgen dat op die manier continue verbetering plaatsvindt.

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘