Een Taxonomie van Reflectie: Kritisch Denken voor Studenten, Leraren en Schoolleiders
Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 12 januari 2025
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘
Inhoudsopgave
- Wat Is De Pappas Reflectietaxonomie?
- Hoe werkt de Taxonomie van reflectie?
- De taxonomie van reflectie in de onderwijspraktijk
Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in Pappas taxonomie van reflectie.
Na het lezen van dit artikel ken je de zes fases van het model, de samenhang met Bloom en kun je het model inzetten voor reflectie van bijvoorbeeld een les.
Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden.
Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.
1. Wat Is De Pappas Reflectietaxonomie?
Peter Pappas heeft zijn benadering van onderwijs en professionele ontwikkeling is geïnspireerd is door het werk van Donald Finkel. Finkel geloofde dat onderwijs meer moest zijn dan het simpelweg overdragen van kennis. Hij was van mening dat onderwijs vooral zou moeten draaien om “het bieden van ervaringen en het uitlokken van reflectie.” Finkel beschreef reflectie als volgt:
“… reflectief ervaren betekent verbindingen leggen binnen de details van het probleem, het bekijken door de lens van abstractie of theorie, het stellen van eigen vragen, en bewuster grip krijgen op het eigen begrip.” – Uit Teaching With Your Mouth Shut
Om scholen te helpen met deze aanmoediging en reflectie te bevorderen ontwikkelde Pappas de “Taxonomie van Reflectie”. Deze methode van reflectie is, je raadt het misschien al, gebaseerd op de taxonomie van Bloom. Beijk voor meer informatie ook het artikel over de taxonomie van Bloom. Het reflectiemodel van Pappas heeft net als Blooms taxonomie zes niveaus. De reflectie verloopt van Lagere naar Hogere orde reflectie. Ik behandel de niveaus één voor één en illustreer elk niveau met een voorbeeld van een docent, maar let op de reflectie taxonomie is ook geschikt voor het reflecteren van de leerling en de schooleider.
2. Hoe werkt de Taxonomie van reflectie?
De taxonomie van reflectie heeft net als Blooms taxonomie zes niveaus. Reflectie verloopt van Lagere naar Hogere orde reflectie. Ik behandel de niveaus één voor één en illustreer elk niveau met een voorbeeld van een docent, maar let op de reflectie taxonomie is ook geschikt voor het reflecteren van de leerling en de schooleider.
Niveau 1. Onthouden:
Het ophalen, herkennen en herinneren van relevante kennis uit het kort- of langetermijngeheugen.
Stel vragen zoals: Wat heb ik gedaan?
Reflectie van de leraar: Wat was de les? Heb ik alle inhoud behandeld? Is de les op tijd afgerond? Hoe scoorden de leerlingen op de toets?
Niveau 2. Begrijpen:
Het construeren van betekenis uit mondelinge, schriftelijke of visuele boodschappen.
Stel vragen zoals: Wat was belangrijk aan wat ik deed? Heb ik mijn doelen bereikt?
Reflectie van de leraar: Kan ik de belangrijkste onderdelen van de les uitleggen? Begrijp ik hoe deze leseeinheid aansluiten bij de vorige of volgende leseenheid? Waar past deze eenheid binnen het grote plaatje van het curriculum? Welke didactische strategieën zijn er gebruikt?
Niveau 3. Toepassen:
Het uitvoeren of toepassen van een procedure door te handelen of te implementeren. Het uitbreiden van de procedure naar een nieuwe situatie.
Stel vragen zoals: Wanneer heb ik dit eerder gedaan? Waar kan ik dit opnieuw gebruiken?
Reflectie van de leraar: Heb ik voortgebouwd op inhoud, product of proces van eerdere lessen? Hoe bouwt deze les voort op de leerstof voor de volgende les? Hoe kan ik de didactische aanpak aanpassen voor een andere les? Hoe kan ik deze les aanpassen voor verschillende leerlingen?
Niveau 4. Analyseren:
Het verdelen van materiaal in bestanddelen en bepalen hoe deze delen zich verhouden tot elkaar en tot een geheel.
Stel vragen zoals: Zie ik patronen of verbanden in wat ik deed?
Reflectie van de leraar: Welke voorkennis en vaardigheden verwachtte ik van de leerlingen in deze les? Waren de didactische strategieën die ik gebruikte geschikt voor deze opdracht? Zie ik patronen in hoe ik de les heb aangepakt, zoals tempo of groepering? Zie ik patronen in mijn lesstijl, bijvoorbeeld dat ik na elk antwoord van een leerling reageer? Wat waren de resultaten van mijn aanpak – was deze effectief, of had ik stappen kunnen weglaten of herschikken?
Ik heb dit gratis reflectieformulier gemaakt dat je helpt bij het maken van een volledige reflectie volgens de taxonomie van reflectie. Je kunt het reflectieformulier downloaden op de community van een meester in leren via deze link.
Niveau 5. Evalueren:
Het vormen van oordelen op basis van criteria en standaarden.
Stel vragen zoals: Hoe goed heb ik het gedaan? Wat werkte? Wat kan ik verbeteren?
Reflectie van de leraar: Wat leren we en is dat belangrijk? Waren mijn aannames over de voorkennis en vaardigheden van de leerlingen juist? Waren sommige onderdelen van de les effectiever dan andere? Hebben bepaalde aspecten verbetering nodig? Werden de behoeften van alle leerlingen vervuld? Welke niveaus van beheersing bereikten de leerlingen? Wat heb ik geleerd over mijn sterke punten en mijn verbeterpunten? Hoe ontwikkel ik mij als leraar?
Niveau 6. Creëren:
Het combineren of reorganiseren van elementen tot een nieuw patroon of structuur.
Stel vragen zoals: Wat moet ik hierna doen? Wat is mijn plan of ontwerp?
Reflectie van de leraar: Hoe zou ik de beste aspecten van deze les in de toekomst kunnen verwerken? Welke veranderingen zou ik aanbrengen om verbeterpunten aan te pakken? Hoe kan ik mijn sterke punten het beste gebruiken om te verbeteren? Welke stappen moet ik nemen of welke middelen kan ik gebruiken om mijn uitdagingen aan te gaan? Is er training of een netwerk dat mij kan helpen mijn professionele doelen te bereiken? Welke suggesties heb ik voor het leiderschap of mijn collega’s om onze leeromgeving te verbeteren?
3. De taxonomie van reflectie in de onderwijspraktijk
Reflectie is een essentiële vaardigheid die zowel studenten, leraren als schoolleiders helpt om hun begrip te verdiepen en hun prestaties te verbeteren. Reflecteren is echter een uitdagende vaardigheid die volgens Pappas vaak onvoldoende wordt gestimuleerd op scholen. Wat vaak gebeurt, is dat iemand anders je verteld hoe het ging. Vaak kunnen docenten wel beschrijven wat ze gedaan hebben, maar vinden ze het moeilijk om abstract na te denken over hun eigen leerproces, zoals het herkennen van patronen, het leggen van verbanden en het zien van hun vooruitgang. Leraren en schoolleiders hebben aanmoediging en kansen nodig om meer reflectief na te denken over hun vak.Peter Pappas’ Reflectietaxonomie is een goede manier voor studenten om hogere-orde denkvaardigheden te ontwikkelen vanuit een nieuwe kijk. Het maakt Bloom’s Taxonomie relevanter en praktischer voor studenten en is daarmee een waardevol en eenvoudig hulpmiddel voor formatieve evaluatie. Bekijk voor meer informatie ook het artikel over formatief handelen van Wiliam en Leahy.
Op zoek naar praktische kennis over onderwijs en
een betrokken groep collega’s om samen mee te leren?
“Al je vragen over onderwijs, leren en lesgeven snel en op een pek beantwoord door
collega’s en andere experts”
‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘