Orde in het klaslokaal: ‘De zes ordeverstorende eigenschappen’

Auteur: Basten Berg
Gepubliceerd: 21 december 2024
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

1. Wat zijn de zes eigenschappen van een klaslokaal volgens Walter Doyle?
2. Hoe voorkom je ordeverstoring in de klas?
3. Waarom zijn de eerste zeven weken van het schooljaar zo belangrijk?
4. Wat is klassenmanagement volgens Jacob S. Kounin?
5. Meer over klassenmanagment!

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in de zes ordeverstorende eigenschappen in een klaslokaal van Doyle.

Na het lezen van dit artikel kun je de zes ordeverstorende eigenschappen benoemen en kun je deze inzetten om ordeverstoring te voorkomen in jouw klas.

Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.

1. Wat zijn de zes eigenschappen van een klaslokaal volgens Walter Doyle?

Walter Doyle, een professor aan de Universiteit van Arizona, deed veel onderzoek naar klassenmanagement. In zijn onderzoek beschrijft hij zes eigenschappen van een klaslokaal die ordeproblemen in de hand kunnen werken. Deze eigenschappen zijn: simultaniteit, multidimensionaliteit, directheid, onvoorspelbaarheid, publiek en geschiedenis.

Het is dan ook niet vreemd dat orde houden een belangrijk thema is in het onderwijs. Hieronder behandel ik deze eigenschappen één voor één en geef ik aan hoe ze bijdragen aan het ontstaan van ordeproblemen.

1. Simultaneïteit: In een klaslokaal gebeuren vaak meerdere dingen tegelijk. Om de orde te behouden moet een leraar daarom tegelijkertijd lesgeven, het gedrag van de leerlingen in de gaten houden, vragen beantwoorden, en soms ook conflicten oplossen.
2. Multidimensionaliteit: Er vinden veel verschillende processen plaats op verschillende niveaus en in verschillende tempo’s. Deze multidimensionaliteit maakt orde in de klas complex. Zo kunnen sommige leerlingen snel nieuwe informatie opnemen, terwijl anderen meer tijd nodig hebben. Tegelijkertijd kan de leraar bezig zijn met administratieve taken.
3. Directheid: Gebeurtenissen in het klaslokaal volgen elkaar snel op zonder veel pauze ertussen. Leraren moeten om de orde te bewaken vaak direct reageren op vragen of gedrag van leerlingen.
4. Onvoorspelbaarheid: Ondanks planning en ervaring worden leraren soms geconfronteerd met onverwachte gebeurtenissen of gedrag van leerlingen die niet voorzien waren. Deze onvoorspelbaarheid kan het lastig maken om de orde in de klas te behouden.
5. Publiek: Alles wat in het klaslokaal gebeurt, wordt gezien door de aanwezige leerlingen. De acties van de leraar, zowel positief als negatief, hebben hierdoor invloed op de dynamiek en percepties binnen de klas. Het publiek heeft daarmee effect op het ordelijk verloop van de les.
6. Geschiedenis: Een klaslokaal bouwt door de tijd heen een eigen set van routines, normen en ervaringen op. Dit kan zowel een positieve als negatieve invloed hebben op het gedrag, de orde en daarmee de prestaties van leerlingen.

‘Deze video is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/ordeverstorende-eigenschappen-in-een-klaslokaal/‘

2. Hoe voorkom je ordeverstoring in de klas?

Het werk als docent vraagt om het omgaan met potentiële ordeproblemen. Het komt voor dat er naar leerlingen gewezen wordt – “die pubers toch!” of “Lisa kan zich ook niet langer dan drie minuten concentreren” – maar dat is een misvatting. Wanneer er ordeproblemen zijn, ligt dat aan de leraar. Gelukkig kan elke docent vaardigheden aanleren om orde te houden. En zoals mijn eigen stagebegeleider altijd zei: “Klassenmanagement en orde houden gaan over het voorkomen van problemen. Wanneer ik ordeverstoring observeer in jouw les, dan ben je aan het genezen.”

Docenten in het voortgezet onderwijs hebben dagelijks honderden interacties met leerlingen en moeten telkens beslissen hoe ze de voortgang van de les waarborgen. De zes eigenschappen van Doyle bieden hierbij een nuttig kader om al in de voorbereiding rekening mee te houden. De acties die een docent doet om de orde te behouden worden ook wel gezien als klassenmanagement.

3. Waarom zijn de eerste zeven weken van het schooljaar zo belangrijk?

De eerste zeven weken van het schooljaar zijn cruciaal voor effectief klassenmanagement. Deze periode wordt ook wel de gouden weken genoemd. In deze weken zetten effectieve klassenmanagers de toon voor het hele jaar. Zij zijn uitzonderlijk goed voorbereid, waardoor hun lessen soepel verlopen. Daarnaast besteden zij veel aandacht aan het aanleren van regels en procedures. Overtredingen worden consequent, rechtvaardig en vriendelijk opgepakt en opgevolgd. Wil je meer weten over de gouden weken? Lees ook het artikel over de gouden weken.

4. Wat is klassenmanagement volgens Jacob S. Kounin?

Jacob S. Kounin, door velen beschouwd als de grondlegger van klassenmanagement, definieert klassenmanagement als “de acties die een docent doet om een effectief en ordelijk leerklimaat te creëren.”

In zijn onderzoek beschrijft hij zeven cruciale vaardigheden voor effectief klassenmanagement:

1. Het rimpeleffect: De invloed van een docent op een groep door hoe hij of zij reageert op een individu.
2. Alertheid: Het vermogen van een docent om te anticiperen op wat er in de klas gebeurt.
3. Groepsfocus: De aandacht van de groep behouden.
4. Transitie: Naadloos schakelen tussen activiteiten.
5. Overlapping: Meerdere dingen tegelijk kunnen doen.
6. Soepelheid: Een logische en vloeiende opbouw van de les.
7. Momentum: Een goede lesdoorloop zonder onnodige vertragingen.

Voor meer uitleg over deze vaardigheden kun je het artikel over klassenmanagement bekijken.

5. Meer over klassenmanagment!

Klassenmanagement is een van de meest uitdagende, maar ook meest waardevolle aspecten van het onderwijs. Door inzicht te krijgen in de zes eigenschappen van Doyle, aandacht te besteden aan de gouden weken, en gebruik te maken van de vaardigheden van Kounin, kan iedere docent werken aan een krachtig en effectief leerklimaat.

Daarnaast biedt het tien-stappenplan voor orde van Bennett een praktische leidraad voor het aanpakken van ordeproblemen. Dit plan helpt docenten om gestructureerd en consistent te handelen, van het vaststellen van heldere regels en verwachtingen tot het evalueren van het eigen gedrag.

Ook kan de Roos van Leary een waardevolle tool zijn om inzicht te krijgen in interactiepatronen tussen docent en leerlingen. Door bewust te sturen op een gewenste communicatiepositie, zoals leidend of samenwerkend, kan een docent invloed uitoefenen op de sfeer en dynamiek in de klas.

Tot slot biedt het model van Thomas en Kilmann voor conflicthanteringstijlen handvatten om effectief om te gaan met conflicten in de klas. Of het nu gaat om samenwerken, vermijden, of compromissen sluiten, het kiezen van de juiste stijl kan bijdragen aan een stabiele en veilige leeromgeving.

Met deze modellen en strategieën kunnen docenten een stevig fundament leggen voor orde en structuur, en tegelijkertijd een positieve leeromgeving creëren waarin leerlingen optimaal kunnen presteren.

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘