Een flipped classroom: ‘een model om leerlingen meer gepersonaliseerd en effectiever te laten leren met behulp van technologie.’

Auteur: Basten Berg en Anna Hoogenkamp
Gepubliceerd: 20 november 2024
Redacteur: Gezocht
‘Wil je dit artikel redigeren? Dat kan! Heb je een foutje gevonden of mis je informatie? Stuur dan een mail naar bastenberg@eenmeesterinleren.nl en help zo mee om het onderwijs te verbeteren.‘

Inhoudsopgave

1. Wat is een flipped classroom the classroom?
2. Hoe werkt een flipped classroom?
3. Wat is het verband tussen een flipped classroomen de taxonomie van Bloom?
4. Hoe start ik met mijn flipped classroom?
   1. de leerdoelen
   2. creëren van videolessen
   3. de activiteiten in de les
5. Wat zijn de voordelen van een flipped classroom?
6. Een flipped classroom in de onderwijspractijk

Welkom op het platform eenmeesterinleren.nl. Een plek voor leraren, andere onderwijsprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is in flipping het clasroom van Bergman en Sams.

Aan het einde van dit artikel weet je wat Flipping the Classroom precies inhoudt. Je kent de voordelen van een flipped classroom en hebt een stappenplan om zelf een flipped classroom te maken.

Vanuit mijn achtergrond als leraar biologie, onderwijskundige en lerarenopleider schrijf ik artikelen en maak ik video’s om fundamentele theorieën over onderwijs, leren en lesgeven begrijpelijk aan te bieden. Op de community voor leraren vind je een overzicht van alle uitgewerkte theorieën, geordend per thema en een groep collega’s om samen mee te leren.

1. Wat is een flipped classroom?

Flipping the Classroom is ontworpen door Jonatan Bergman en Aaron Sams. Het model zet  technologie in om leerlingen effectiever en meer gepersonaliseerd te laten leren en geeft een invulling aan de onderwijsblend omdat het model een antwoord geeft op de vraag welke onderdelen van het leren online en welke fysiek plaatsvinden. Voor meer informatie over deze vraag kun je aanvullend ook het artikel over blended learning bekijken. 

‘Deze video is gewoon vrij te gebruiken! Link wel even naar https://eenmeesterinleren.nl/flipping-the-clasroom/’

2. Hoe werkt een flipped classroom?

Een flipped classroom draait de traditionele manier van lesgeven om. Traditioneel krijgen de leerlingen de theorie in de klas en oefenen ze dit thuis in de vorm van huiswerk. Bij een flipped classroom behandelen leerlingen de theorie vooraf thuis, door videolessen of podcasts en komen ze in de klas om de theorie te oefenen en te verdiepen. 

3. Wat is het verband tussen een flipped classroom en de taxonomie van Bloom?

De theorie van flipping the classroom vindt aansluiting bij de taxonomie van Bloom die ervan uit gaat dat de lagere orde doelen ook zelfstandig voorafgaand aan de les gedaan kunnen worden en het tijdens de les gaat om de interactie met de docent. Lees voor meer informatie ook het artikel over de taxonomie van Bloom.

4. Hoe start ik met mijn flipped classroom?

4.1. De leerdoelen

Voor je begint met een flipped classroom is het belangrijk, dat je goede lesdoelen geformuleerd hebt. Dit is je lijdraad bij het ontwerpen van een flipped classroom. 

De doelen helpen om de constructive alignment te behouden tussen het werken online en live. Voor uitleg over hoe je dit goed doet, verwijs ik je naar het artikel over het stellen van doelen en het artikel over constructive alignment. 

Als de doelen in orde zijn kun je verder met In deze uitleg zal ik eerst zal hieronder eerst ingaan op het creëren van videolessen.. Door deze video’s verandert ook de les. Daarom ga ik daarna in op wat flipping the classroom betekent voor de activiteiten in de les. Ik sluit deze uitleg af met een lijst voordelen die belangrijk zijn in de keuze voor een flipped classroom. 

4.2. creëren van videolessen

Een flipped classroom begint bij de juiste instructie video’s. Dit kan ook een andere vorm van digitale instructie zijn, maar ik neem in deze uitleg instructie video’s als uitgangspunt. Voordat je los gaat met het produceren van allemaal video’s is het goed om te bedenken of een video de geschikte tool is om de gewenste uitkomst te bereiken. Zo niet stap dan niet in de valkuil om technologie in te zetten puur om de inzet van technologie. Een video maken is voor veel leraren een grote stap vanwege tijd, complexe programma’s of het praten voor een camera. Soms is het handiger om al bestaande video’s te gebruiken. Het vinden van goede video’s over de onderwerpen die jij nodig hebt kan ook een hele klus zijn. Als je al bekwaam bent in het opnemen van jezelf en de technologie beheerst die hiervoor nodig is, is het effectiever en leuker om je eigen video’s op te nemen. Vaak wordt er bij video’s gedacht aan video’s zoals deze video of een camera in het klaslokaal die de instructie opneemt. Een screencast (of zogenaamde schermopname) is in de meeste gevallen de effectiefste, snelle en goedkope manier om een video op te nemen.

Het opnemen van een video kent grofweg vier fases: Het voorbereiden, opnemen editen en publiceren. Ik behandel ze een voor een.

Faste A het voorbereiden; Een video heeft, net als een klassikale les of instructie, voorbereiding nodig. Begin je net met je flipping avontuur, maak het dan niet te gek. Gebruik instructiemateriaal dat normaal ook zou geven. Later kun je het uitdagender voor je zelf maken door meer complexe elementen toe te voegen. Denk aan een vragenlijst. Een lijstje met punten die je kunt doen om je video aantrekkelijk te maken voor leerlingen is: 

• Houd het kort
• Animeer je video met plaatjes
• Co creëer een video met een collega
• Voeg humor toe
• Benadruk de belangrijkste elementen
• Zoom in en uit
• Blijf to the point

Fase B is het Opnemen; Als je begint met een presenteer je waarschijnlijk in powerpoint, prezi of een andere presentatie software. Je kunt je presentatie net als in de les aankleden met beeldmateriaal, maar verder is het voornamelijk de intonatie van je stem en je verhaal die de video aantrekkelijk maakt voor de leerlingen. Ik ken bijvoorbeeld een docent die zijn video’s elke keer in een ander accent doet. Voor leerlingen is het elke keer weer de vraag of de belgische, spaanse of een andere versie van hun leraar op komt dagen. Dit is een extreem voorbeeld, maar let op je intonatie en oefen dit. Laat je niet ontmoedigen als je eerste video’s niet zo goed zijn. Het maken van video’s is ook een leerproces! 

Elke keer dat ik zelf een video maak, is er een waslijst aan dingen die ik beter wil. Ik stel mijzelf de vraag: zou ik als student of leerling geholpen zijn met deze instructievideo. Is het antwoord ja, dan is mijn video goed genoeg. Maarja natuurlijk doe ik achteraf ook allerlei aanpassingen “haha”maarja. Dat hoeft dus eigenlijk niet. 

Fase C is het Editen; Hhier kun je het zo gek maken als je zelf wil. In loom is het mogelijk om mislukte take’s te verwijderen. Iets wat in mijn ervaring veel tijd oplevert, omdat je je instructie daardoor niet in een take hoeft op te nemen. Als je jezelf niet in beeld hebt, kun je ook de uuuhm’s en te lange pauzes weg editen zonder dat je dit ziet. Dit is met name voor je eerste video’s erg handig! Voor de bewerking van greenscreen video’s gebruik ik het programma davinci resolve. Een gratis videobewerkingsprogramma. Voor dergelijk edit werk heb je echter ook een erg goede, en vaak dure, pc nodig. 

Fase D is het Publiceren; je hebt nu een video, maar waar zet je deze online. Op deze vraag is geen kant-en-klaar antwoord. Er zijn veel verschillende alternatieven: youtube, vimeo en ook loom heeft een publicatie functie. Naast deze algemene mogelijkheden hebben veel scholen hun eigen leeromgeving en belangrijker hun eigen beleid. Zorg dat je hiervan op de hoogte bent en je daarbij aansluit. 

Houd tijdens de ontwikkeling van de video’s in je flipped clasroom rekening met de cognitive load theorie en de daaruit voortgekomen cognitieve multimedia theorie. Deze theorie helpt om de cognitieve load van leerlingen te verlagen. Wanneer leerlingen te maken krijgen met een te hoge cognitieve load zal het leren in de online omgeving geen succes worden. Kijk voor meer informatie ook de twee video’s over deze onderwerpen

4.3. de activiteiten in de les

Als je de basis voor jou flipped classroom neergezet hebt video’s opgenomen zul je merken dat er in de les tijd overblijft. Een luxe die je als leraar waarschijnlijk niet gewend bent. Dit leidt wel tot de vraag: welke activiteiten ga ik nu in mijn les doen. Het antwoord op deze vraag is natuurlijk vrij in te vullen door de docent en verschilt per vak en per klas. Mijn, meer algemene, suggesties zijn 1) focussen op actief leren waarbij de stof door middel van activerende opdrachten beter verwerkt wordt en het leerrendement van de leerlingen stijgt. bekijk voor meer informatie over wat actief leren inhoud de video Constructivisme in de onderwijspraktijk. En 2) besteed meer tijd aan de individuele behoefte en hulpvraag van de leerlingen. Wat hebben zij nodig om verder te komen in hun leerproces. Bekijk voor inspiratie bijvoorbeeld de video’s over diffrenciatie en special educational needs.

Een voorbeeld ter illustratie 

Een leraar wiskunde heeft instructievideo’s gemaakt waarin de leerlingen een uitleg krijgen over de stelling van Pythagoras. Tijdens de les controleert de leraar of de leerlingen de video’s begrepen hebben met een korte quiz. De leerlingen die nog fouten hebben bekijken de instructievideo opnieuw en krijgen hierbij hulp van de leraar. De leerlingen die de stof in de video al begrepen hebben gaan direct aan de slag met een complexe opdracht waarbij leerlingen verschillende functies moeten differentiëren en integreren om een complex wiskundig probleem in de bouw van een huis op te lossen. De leerlingen die de video nogmaals kijken beginnen wat later met deze opdracht. Tijdens de opdracht bekijken de leerlingen de instructie video ook wanneer zij vastlopen.

De oplossing van de opdracht geven de leerlingen vorm op een poster.  Door middel van een vast beoordelingsformulier in de vorm een rubric beoordelen de leerlingen elkaars werk formatief. Hierdoor kan de leraar zien of de leerlingen de stof begrepen hebben en waar er nog hiaten in het begrip zitten. Zo wordt bepaald of een eventueel extra uitleg of verwerkingsopdracht gewenst is.

5. Wat zijn de voordelen van een flipped classroom?

Overweeg je om Flipping the Clasroom in te gaan zetten. Dan zijn hier een aantal voordelen die je mee kunt nemen in de keuze voor een flipped classroom. Wil je dit niet of iets anders dan is flipping the classroom mischien niet de juiste oplossing. 

• Flipping spreekt de taal van de hedendaagse leerling; zij zijn immers opgegroeid met youtube, google, facebook en instant messaging. We vragen in de dagelijkse onderwijspraktijk om hun “extra hersenen” uit te zetten door te verbieden hun device te gebruiken. Leerlingen begrijpen digitaal leren, ze doen dit dagelijks.
• Flipping geeft leerlingen flexibiliteit. Instructie wordt tijd- en plaatsonafhankelijk waardoor leerlingen de instructie kunnen inpassen in hun programma. 
• Flipping helpt minder goede leerlingen. Onbedoeld gaat tijdens de klassikale instructie de aandacht van de leraar vaak naar de betere leerlingen. Zij geven antwoorden, stellen vragen, etc. Hoe goed we dit ook proberen te voorkomen, het lukt nooit volledig. In een flipped classroom is alle tijd voor het begeleiden van leerlingen die moeite hebben met de stof. 
• Flipping helpt leerlingen te excelleren. Snelle leerlingen hoeven niet te wachten op lange instructies en extra uitleg. Zij kunnen de instructie kijken en aan de slag. Er is meer tijd om iedereen hulp te bieden.
• Flipping laat leerlingen jouw instructie op pauze zetten en terugspoelen
• Flipping vergroot de interactie tussen leerlingen en hun leraar; dit heeft positieve gevolgen voor de verwerking van de stof maar ook voor de individuele relatie tussen de leerling en leraar.
• Flipping maakt ruimte voor echte differentiatie; het zo vaak kunnen volgen van instructie als de leerling wil is een vorm van differentiatie maar net zo belangrijk is de verschuiving in de les naar meer gepersonaliseerde hulp. 
• Flipping onderwijst ouders en maakt jouw klaslokaal transparant; ouders gaan de instructie mee kijken om hun kinderen verder te helpen waardoor zij meegroeien. Ook is het niet langer een groot vraagteken wat er gebeurt in het klaslokaal, dit is immers voor een deel online te zien. 

6. Een flipped classroom in de onderwijspractijk

Het is goed om te onthouden dat een flipped classroom nog steeds gewoon een vorm van onderwijs is. Het is daarom belangrijk is om regelmatig te evalueren hoe het onderwijs verloopt. Door middel van evaluaties kan een docent zien wat wel en wat niet werkt, en hierop aanpassingen maken. Zo wordt het  onderwijs continu gemonitord en waar nodig verbeterd. Dit kan je doen door gebruik te maken van de PDCA-cyclus. Bekijk voor meer informatie ook het artikel over de PDCA-cyclus. 

Bergman en Sams ontworpen ook een Flipped-Mastery Model. Gebaseerd op bloom’s mastery model waarbij iedere leerling een niveau zou moeten berijken als of hij 1 op 1 begeleid zou worden. In het volgende artikel worden het flipped mastery model verder uitgelegd.

Samenvatting

Flipping the Classroom zet  technologie in om leerlingen meer gepersonaliseerd en effectiever te kunnen laten leren. Bij een flipped classroom behandelen leerlingen de theorie vooraf thuis met behulp van videolessen en komen in de klas om de theorie te oefenen en te verdiepen. De theorie vindt aansluiting bij de taxonomie van Bloom. Lagere doelen kunnen zelfstandig, voorafgaand aan de les, gedaan worden. Het flippen begint bij de juiste instructie video’s. Je kunt video’s van anderen gebruiken of zelf video’s opnemen. Een schermopname via loom is hiervoor een goed beginpunt. Het opnemen van een video kent grofweg vier fases: Fase 1 het voorbereiden, Fase 2  is het opnemen, Fase 3 is het editen en Fase 4 is het publiceren.

Houd tijdens de ontwikkeling van de video’s in je flipped classroom rekening met de cognitive load theorie en de daaruit voortgekomen cognitieve multimedia theorie.

Als je de basis hebt neergezet voor je flipped classroom en de video’s opgenomen, houd je in de les tijd over die je kunt vullen met leeractiviteiten waar je normaal geen tijd voor had. Twee suggesties zijn 1) focussen op actief leren En 2) besteed meer tijd aan de individuele behoefte van de leerlingen. 

Flipping the classroom is gewoon is een vorm van onderwijs, die je cyclisch moet blijven uitvoeren, evalueren en doorontwikkelen, dit kan door gebruik te maken van de PDCA-cyclus. 
Bergman en Sams ontworpen ook een Flipped-Mastery Model. Gebaseerd op bloom’s mastery model waarbij iedere leerling een niveau zou moeten berijken als of hij 1 op 1 begeleid zou worden. In de volgende video worden het flipped mastery model verder uitgelegd.  Klik op de link om ook het artikel over het fliped mastery model te lezen.

‘Heb je vanuit je expertise of ervaring aanvullingen of kritiek op het artikel? Deze input is altijd welkom! Stuur dan een mail naar support@eenmeesterinleren.nl, zodat we informatie toe kunnen voegen of de fout kunnen herstellen!‘